Przewodnicy nie tylko licencjonowani, ale i profesjonalni. Poznaj Toruń i jego ciekawostki w różnych wariantach, w różnych porach roku i dnia.
Zwiedzanie i pobyty w Toruniu tylko dla Ciebie. Specjalne oferty dla turystów indywidualnych: od krótkiego zwiedzania po pobyty kilkudniowe.
Propozycje przyjazdów i programów pobytów jedno- i kilkudniowych dla grup firmowych, biznesowych, szkolnych, stowarzyszeń, znajomych i in.
Co zrobić, aby w czasie wycieczki dzieci się nie nudziły i czerpały taką przyjemność jak Państwo? Toruń oferuje wiele atrakcji najmłodszym gościom.
Szybko minie tu jeden dzień solidnego zwiedzania, a jeśli ma się czas - szybko minie i cały tydzień. Zobacz, po co przyjeżdża się do Torunia.
Aktualności
Krzysztof Zanussi i Hiroyuki Sanada to pierwsze osoby ze świata filmu, które odebrały nagrody podczas gali otwarcia 32. edycji Camerimage
Rozpoczęto procedurę wyboru wykonawcy drugiego etapu budowy siedziby Europejskiego Centrum Filmowego CAMERIMAGE
W każdy weekend wakacji Bulwar Filadelfijski jest wyłączany z ruchu samochodowego
Na przełomie 2027 i 2028 roku swoje 100-lecie świętować będzie Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej, słynąca z organizacji gal Oscarowych
- Trwające właśnie od końca lutego 2024 r. badania archeologiczne tuż przed Bramą Ducha św. w Toruniu przynoszą ciekawe odkrycia.
- Budowa ECFC odbywa się w miejscu XVII-wiecznego bastionu Chełmińskiego, który zniwelowany został dopiero po 1920 r.Prace zostały wstrzymane ze względu na poważne odkrycia archeologiczne i konieczność przeprowadzenia pełnych badań.
Średniowieczny piec, moneta krzyżacka, fragmenty kościelnych witraży, kościana oprawa krzyżackiego noża, fragment posadzki kościelnej... to tylko niektóre z cennych odkryć archeologów na staromiejskim nabrzeżu wiślanym w Toruniu.
Bulwar Filadelfijski będzie zamknięty dla wszystkich dłużej - przez cały sezon 2023 r. Ruch samochodowy i korki - m.in. pod Domem Kopernika. To wynik niespodziewanych przez urzędników odkryć archeologicznych
Kilkanaście godzin i dwa historyczne odkrycia w Toruniu. Najpierw spacerujący brzegiem Wisły mieszkaniec miasta zauważył pozostałości drewnianej konstrukcji, która okazała się łodzią do przewożenia towarów z przełomu XV i XVI wieku. Później - w trakcie robót drogowych na Bulwarze Filadelfijskim - odkryto fragment muru gotyckiego.
W Jeziorze Biskupińskim i na Pałukach badacze z Centrum Archeologii Podwodnej UMK znaleźli m.in. dużą ilość ceramiki pradziejowej i wczesnośredniowiecznej.
Uderzająco odmienny od Krakowa i Warszawy, Toruń to jeden z najlepiej strzeżonych sekretów w Polsce. Serwis Culture Trip przygotował listę 10 europejskich miast, które są jeszcze nie do końca odkryte, a warte odwiedzenia. Toruń to jedyne polskie miasto, które znalazło się w zestawieniu.
Podziemia chłodni fortecznej to nie pierwsze archeologiczne odkrycie na przebudowie al. Jana Pawła II. Na początku maja, podczas prac na placu Rapackiego, robotnicy odkopali schody - pozostałość Bramy Bydgoskiej.
Do 2025 r. ma powstać gmach Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage. Będzie to kosztować 600 mln zł – 400 mln zł z budżetu państwa i 200 mln zł z budżetu Torunia.
- Statki i łodzie rzeczne spłyną 15 i 16 sierpnia do Torunia w ramach czwartej edycji Festiwalu Wisły. Oprócz możliwości podziwiania jednostek pływających, publiczność weźmie udział m.in. jarmarku regionalnych produktów oraz pikniku przy zamku Dybowskim.Festiwal Wisły to największy w Polsce zlot tradycyjnych łodzi i statków rzecznych.
Toruń odwiedziło 2,487 mln turystów - wynika z Monitoringu Ruchu Turystycznego za rok 2019. To o 5,8% więcej niż w poprzednim sezonie. Do negatywnych informacji należy jednak to, że mamy tylko 17% turystów zagranicznych oraz to, że najbardziej turystom przeszkadza w Toruniu mała liczba miejsc parkingowych
- Dwie wystawy prezentowane w 2019 r. w CSW w Toruniu zostały wskazane przez krytyków jako jedne z najważniejszych wydarzeń kulturalnych w Polsce. Z kolei za jedno z najważniejszych wydarzeń Ministerstwo Kultury uznało decyzję o budowie Europejskiego Centrum Filmowego Camerimage
9 listopada 2019 roku rozpocznie się 27. edycja Międzynarodowego Festiwalu Filmowego EnergaCAMERIMAGE. To prestiżowe wydarzenie wraca do Torunia po 20 latach! Nasze miasto będzie gościć gwiazdy światowego kina.
Zakończyły się prace w Centrum Innowacyjnej Edukacji, które powstało w dawnych młynach Rychtera. Nowy budynek został już przekazany w użyczenie Centrum Nowoczesności „Młyn Wiedzy”.
W ogrodzie teatru Baj Pomorski w Toruniu otwarta zostanie druga w Polsce scena szekspirowska. Amfiteatr stylizowany na scenę elżbietańską jest w trakcie budowy.
Podczas prac renowacyjnych w kościele świętego Jakuba, konserwatorzy znaleźli... diabła. Konkretnie Tutivillusa.
Fragmenty Twierdzy Toruń oraz fosy miasta i zabudowy z XV i XVI wieku odsłonięto przy okazji przebudowy Al. Jana Pawła II i Wałów Sikorskiego na przełomie maja i czerwca 2019 r.
Po 20 latach festiwal filmowy Camerimage wraca do korzeni. W listopadzie br. ponownie w Toruniu odbędzie się 27. edycja międzynarodowej renomowanej imprezy
Nieznane do tej pory grody, kurhany i kilkusetmetrowe, monumentalne wały odkryli archeolodzy na Ziemi Chełmińskiej. Udało się to dzięki zastosowaniu lotniczego skanowania laserowego.
- Na zorganizowanej 18 października 2018 r. konferencji sprawozdawczej przedstawiono znalezione miejsce pierwotnej lokacji Torunia.
Toruńska Kolej Gondolowa Orbita - tak będzie nazywać się nowa atrakcja turystyczna, dzięki której będzie można z wysokości 40 metrów podziwiać panoramę i zespół staromiejski Torunia.
Rzeźba przy ul. Uniwersyteckiej upamiętnia ok. 30 tys. ofiar Zbrodni Pomorskiej 1939 r., czyli Polaków zamordowanych w pierwszych miesiącach wojny przez Niemców
Polacy regularnie uprawiający miejską turystykę weekendową uznali Toruń za piąte najatrakcyjniejsze turystycznie miasto w Polsce. Przed Toruniem znalazły się: Trójmiasto, Kraków, Wrocław i Warszawa. Najsilniejszą stroną Torunia są zabytki, muzea, gastronomia i oferta dla dzieci.
Zniszczony przez Niemców w 1939 r. monument poświęcono pamięci żołnierzy polskich wojsk balonowych poległych w walkach w pierwszych latach II Rzeczypospolitej. Jednocześnie był symbolem związków Torunia z przedwojenną aeronautyką i wojskowym baloniarstwem.
Od 4 września 2017 r. do czerwca 2018 r. Dom Kopernika jest nieczynne w związku z gruntowną renowacją muzeum
W weekend 12-13 maja 2018 r. otwarty został nowy oddział toruńskiego Muzeum Etnograficznego – Olenderski Park Etnograficzny w podtoruńskiej Wielkiej Nieszawce. To pierwszy w Polsce skansen poświęcony osadnictwu olenderskiemu.
Archeolodzy z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu znaleźli w Zamku Bierzgłowskim ślady grodu kultury łużyckiej. Odkrycia dokonali podczas badań zamku krzyżackiego w tej miejscowości. Podobne znalezisko odkryto w 2008 roku w Grudziądzu.
Zespół tężni i warzelni soli wraz z Parkiem Tężniowym oraz Parkiem Zdrojowym w Ciechocinku oraz zespół zabytkowych spichlerzy wraz z panoramą od strony Wisły w Grudziądzu zostały, decyzją Prezydenta RP, wpisane na Listę Pomników Historii.
Pozostałości kamiennego bruku i fundamentów zabudowań gospodarczych należących do drewniano-ziemnej warowni krzyżackiej odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk na zamku w Starogrodzie koło Chełmna. To pierwsze badania zamku po ponad 50 latach.
Jak wynika z badań przeprowadzonych przez serwis Trivago, Toruń obok m.in. Krakowa, Warszawy, Gdańska, Kazimierza Dolnego czy Poznania i Wrocławia, jest też częstym celem weekendowych wypadów
W każdą sobotę lipca i sierpnia wycieczki retro tramwajem po Toruniu
Muzeum Sportu Żużlowego "Speedway Nostalgia" to pierwsza w Polsce (a trzecia w Europie) wyjątkowa placówka, przedstawiająca historię światowego żużla
Marynarze świętowali w Toruniu 23 czerwca 2017 r. Dni Morza i 95-lecie powstania Akademii Marynarki Wojennej.
Profesor Marian Filar i muzyk Tomasz Organek odsłonili w piątek 23 czerwca 2017 r. swoje katarzynki w Piernikowej Alei Gwiazd upamiętniających dokonania toruńskich sław
Dwa parki na Bydgoskim Przewdmieściu zostaną wkrótce odnowione, a tymczasem zakończyła się rewitalizacja parku przy dawnej rezydencji wojewódów pomorskich przy ul. Fredy.
Projekt nowego muzeum zapiera dech. Centrum Historyczne im. gen. E. Zawackiej ma pokazywać walkę Polaków o niepodległość.
Ogłoszono przetarg na dokumentację budowlano-wykonawczą adaptacji prawie 200-letniego Fortu św. Jakuba.W budynku dawnej poczty na dworcu kolejowym Toruń Główny 21 marca 2017 r. została otwarta Kolejowa Izba Tradycji. Zgromadzone zbiory to w znacznej części efekt hojności starych kolejarzy, pieczołowicie przechowujących pamiątki, a także zaangażowania pasjonatów kolejnictwa
Toruń otrzymał ponad 54 mln zł (85%) dofinansowania z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na realizację projektu Toruńska Starówka - etap II w ramach POiŚ 2014-2020
Pod koniec 2019 r. Toruń wzbogaci się o nowy obiekt, w którym będzie można korzystać z atrakcyjnej oferty kulturalnej. Wyremontowane zostaną kolejne budynki dawnych młynów mieszczących obecnie Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy.
Wkrótce będzie wiadomo czy Toruń otrzyma miliony na renowację zabytków. Jak dotąd wniosek przeszedł pozytywnie dwa etapy konkursu.
Toruń jednym z gospodarzy wyjątkowej między-narodowej konferencji FRESH Conference 2017 poświęconej branży spotkań i kongresów, która odbędzie się w dniach 16-17 stycznia.
XV-wieczny Tuba Dei z katedry Świętojańskiej zabrzmiał o północy w Sylwestra przypominając tym o rozpoczęciu Roku Wisły. Dzwon bije tylko w wyjątkowych okolicznościach.
Trzej Królowie wraz ze swoimi orszakami już po raz kolejny przejdą ulicami Torunia i 6 stycznia spotkają się na Rynku Staromiejskim, aby następnie przejść na Rynek Nowomiejski.
Cała z piernika. Oryginalną toruńską szopkę bożonarodzeniową do 2 lutego podziwiać można w Muzeum Toruńskiego Piernika.
Toruń wygrał konkurs Przeglądu Komunalnego na najpiękniejsze fontanny. Internautom podobają się nasze promocyjne wizytówki
Od 29 listopada do 2 grudnia 2016 roku Toruń weźmie udział w międzynarodowych targach branży spotkań IBTM w Barcelonie.
Odnowienie kwatery zbiorowej Araczewskich jest celem tegorocznej kwesty 1 listopada 2016 r. na cmentarzu św. Jerzego.
Uroczysta sesja, wystawa, oraz regaty i historyczna inscenizacja na Wiśle z udziałem wojsk polskich i krzyżackich - tak 19 października 2016 r. zainaugurowaliśmy w Toruniu ogólnopolskie obchody Roku Rzeki Wisły.
W Koszarach Bastionu IV Odcinkowego obok dworca autobusowego ma powstać Muzeum Twierdzy Toruń. Projekt jego utworzenia uzyskał właśnie błogosławieństwo Ministerstwa Kultury.
Prezydent Torunia Michał Zaleski odebrał z rąk Wicemarszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Zbigniewa Ostrowskiego wyróżnienie dla Gminy Miasta Toruń za Muzeum Toruńskiego Piernika.
Do Torunia łatwo dotrzeć. Miasto od zawsze położone jest na skrzyżowaniu ważnych, wielkich szlaków komunikacyjnych, które decydowały o jego pomyślnym rozwoju. Krzyżują się tu główne drogi krajowe, w tym autostrada A1, a także ważne linie kolejowe. Do Torunia wygodnie można też dopłynąć międzynarodową drogą wodną E40 i E70
Chociaż jak w każdym dużym mieście korki występują w Toruniu również, to jednak na tle innych miast ruch tutaj jest łatwiejszy. Zabytkowy średniowieczny obszar w Toruniu jest praktycznie strefą pieszą i wyłączoną z ruchu samochodowego. Tutaj najlepszym, najszybszym i najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest poruszanie się pieszo
Gdy tylko nad Toruniem zapada zmrok, wtedy natychmiast w zabytkowe ulice i place powracają światła. Setki lamp i reflektorów wydobywają nowy wizerunek znanych z dnia obiektów. Nocny Toruń wpada w inny klimat, pełen tajemniczości, a miejsca, które za dnia wydają się być mniej ciekawe odkrywają swoje atuty w iluminacyjnej scenerii
Spędź w Toruniu chociaż kilka dni i poznaj niepowtarzalną atmosferę miasta. Toruń to miasto stare i dostojne, ale jednocześnie tętniące współczesnym życiem. Można tu miło spędzić weekend i to nie koniecznie w pośpiechu odwiedzając kolejne zabytki. Toruń ma do zaoferowania więcej atrakcji, niż mogłoby to się wydawać.
Tym, którzy zakochawszy się w atmosferze zabytkowego Torunia chcą bardziej poznać miasto polecamy inne jego części, w których znaleźć można też fascynujące obiekty architektoniczne i historyczne oraz przyrodnicze. Toruń to nie tylko średniowieczne dzielnice wpisane na Listę UNESCO
Z roku na rok Toruń przyciąga coraz większe tłumy turystów, którzy później chętnie wracają, bo oprócz dobrze znanych miejsc o znaczeniu historycznym, miasto oferuje wiele imprez kulturalnych, w tym dużych i renomowanych, które nie mogą zostac pominięte przez odwiedzających.
Rok 2017 będzie obchodzony jako rok rzeki Wisły, co inaugurowano w Toruniu 19 października 2016 r. w 550. rocznicę II pokoju toruńskiego. Jednak dla Torunia jednak najważniejszym wydarzeniem, którego przypada okrągła rocznica było nadanie przez króla Kazimierza Jagiellończyka ważnych przywilejów w 1457 r.
Nowości na portalu
To jeden z najciekawszych i najcenniejszych zabytków architektury szkieletowej w Toruniu. Jednocześnie jest jednym z najlepszych przykładów degradacji dziedzictwa toruńskiego i braku dbałości o nie przez właściciela, jakim są władze Torunia
- Stojący pod tym adresem budynek jest jednym z ciekawszych przykładów historyzującej architektury kamienic toruńskich przełomu XIX i XX w.To dawne dwie gotyckie 3-osiowe kamienice z XIV w. Każda pierwotnie była szczytową typową toruńską kamienicą hanzeatycką.
Wprawdzie król Stanisław August Poniatowski, w przeciwieństwie do niemal wszystkich swych poprzedników, nie przebywał w Toruniu osobiście, ale bardzo cenił to miasto, zresztą z dużą wzajemnością.
Kto zna ratusz w Chełmnie kojarzy być może manierystyczną figurę Caritas z końca XVI w. umieszczoną nad drzwiami w Sali Sądowej. A tych, którzy nie znają zapraszamy do poznania tego ciekawego dzieła i jego prawdopodobnych związków z Toruniem.
- Jedyna osobista pamiątka po Janie Heweliuszu jest w Toruniu.Jako konstruktor gdański astronom samodzielnie opracował i wykonał wiele przyrządów naukowych, ale do dziś zachował się jedynie cyrkiel proporcjonalny. Jednocześnie to jedyny jego przyrząd osobisty, który dotrwał do naszych czasów i najcenniejsza po nim pamiątka.Wyjątkowość tego zabytku polega też na tym, że astronom sam wykorzystywał go do swoich badań. Poza tym to najstarszy taki obiekt w zbiorach muzeów polskich.
- Miasta Toruń i Gdańsk, położone na terenie polskich Prus Królewskich, nie zostały włączone do państwa pruskiego w ramach I rozbioru Rzeczypospolitej w 1772 r. mimo podejmowanych uprzednio przez króla Prus Fryderyka II usilnych zabiegów dyplomatycznych oraz wywierania różnych form presji na oba miasta, by skłonić je do dobrowolnego poddania się Królestwu Prus.Zależało mu niezwykle na tych dwóch miastach, bo były to bowiem dwa najsilniejsze gospodarczo miasta ówczesnej Rzeczypospolitej. Ponadto przejęcie ich stanowiłoby klucz do podważenia gospodarki Polski i odcięłoby dolny odcinek Wisły i port gdański od reszty kraju. Posiadanie Gdańska i Torunia dawałoby pełne włądanie nad ujściem Wisły i całkowicie zamykałoby Polsce dostęp do morza.
Nękany przez Królestwo Prus już od 1764 r. Toruń pozostał wprawdzie przy I rozbiorze Polski w jej granicach, jednak odcięty od świata. Jeszcze bardziej osamotniony usilnie próbował bronić swej niezależności i autonomiczności. Długotrwałe szykany pruskie trwające niemal 3 dekady sprawiły, iż Toruń znalazł się na drodze do szybkiego upadku. Miasto "złamane na duszy i ciele przemieniło się z dumnej Królowej Wisły w żebraczkę" i takie zostało zagarnięte przez Prusaków w II rozbiorze w 1793 r.
W swej całej historii Toruń zmieniał przynależność państwową kilkakrotnie. Na przestrzeni dziejów był więc miastem krzyżackim, polskim, szwedzkim, pruskim...
Oficjalne przejęcie Torunia przez wojsko polskie oraz polskie władze cywilne 18 stycznia 1920 r. traktowane było jednocześnie jako objęcie przez władze Rzeczypospolitej ziem byłego zaboru pruskiego przyznanych Polsce przez traktat wersalski. W związku z tym do Torunia przybyli przedstawiciele władz Warszawy i wraz z przemówieniem okolicznościowym złożyli wieniec pod pomnikiem Mikołaja Kopernika. Zrelacjonowała to Gazeta Toruńska w wydaniu 24 stycznia 1920 r.
Po 127 latach przynależności Torunia do państwa niemieckiego, miasto wraz z Pomorzem Nadwiślańskim 18 stycznia 1920 r. zostaje włączone do II Rzeczypospolitej. Staje się stolicą województwa pomorskiego i przeżywa w latach międzywojennych kolejny okres swej świetności. O tym, jak wielkie wrażenie Toruń wywarł w 1938 r. na dziennikarzu krakowskiego Ilustrowanego Kuryera Codziennego świadczy jego relacja z pobytu w Toruniu i na Pomorzu, zamieszczona w146 r. numerze gazety 28 maja tegoż roku
- W 1933 r., z okazji przypadającej wtedy 700. rocznicy nadania Toruniowi praw miejskich, z inicjatywy dr Otto Steinborna, powstał duży obraz upamiętniający historyczną chwilę - powrót w 1920 r. Polski do Torunia po latach zaborów.Pamiątkowe i patriotyczne w treści dzieło nie zachowało się.
- O tym, że Toruń leży geograficznie, historycznie i kulturowo na Pomorzu przypominamy tutaj. Nie jest to wiedza tajemna. Podobnie jako to, że jest to Pomorze Nadwiślańskie i nie jest ono równoznaczne z Pomorzem Gdańskim. Pomorze Nadwiślańskie składa się m.in. z Pomorza Gdańskiego oraz z Ziemi Chełmińskiej.Tymczasem błędy pojawiają się od czasu do czasu w różnego rodzaju publikacjach i publicznych wystąpieniach, sugerując tożsamość Pomorza Gdańskiego i Pomorza Nadwiślańskiego.
Pomimo, że Polska odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 r., to w jej skład nie weszło wtedy Pomorze Nadwiślańskie (przedrozbiorowe Prusy Królewskie). Przyznane zostało Polsce na podstawie traktatu wersalskiego 28 czerwca 1919 r., jednak nadal pozostawało pod administracją Rzeszy Niemieckiej. Przyszłość Pomorza pozostawała niepewna. I zarówno wtedy, jak i wcześniej, dużą rolę w odbudowie państwowości polskiej na Pomorzu odegrał Stefan Łaszewski, późniejszy pierwszy wojewoda pomorski ...
Rok 2020, a zwłaszcza styczniowe dni, świętowane są jako setna rocznica powrotu Torunia i Pomorza (Nadwiślańskiego) do Polski. A raczej powrotu Polski na te tereny. Polska wróciła tu nie w 1918 r., ale niecałe 2 lata później. Dlatego to nie 11 listopada 2018 r., ale 18 stycznia 2020 r. jest datą świętowania w Toruniu.
- Położenie Torunia nad Wisłą w odległości ok. 150 km w linii prostej od morza dzisiaj nie do końca uzmysławia, że miasto to posiada długie i silne tradycje morskie. Jednak związek Torunia ze sprawami morskimi nie ogranicza się tylko do Hanzy.Otóż w XX w., w okresie międzywojennym, to w Toruniu właśnie rozwijano i tworzono struktury związane z polską marynarką wojenną
- Na początku 2020 r. obchodzimy setną rocznicę powrotu Polski na Pomorze i do Torunia.Gdzieniegdzie daje się zauważyć i usłyszeć różne zdania na temat położenia geograficznego Torunia czy innych miejscowości na Ziemi Chełmińskiej. O ile nie ulega wątpliwości to, że Toruń leży nad Wisłą, o tyle jego przynależność do Pomorza jest już dla niektórych mniej oczywista czy kwestionowana lub wręcz budzi zdziwienie.
Dlaczego Toruń jest miastem pomorskim? - Z promocją Torunia, jego dziedzictwa, z wykorzystaniem przebogatego potencjału historycznego tego miasta do jego promocji, wzmacniania wizerunku od wielu kadencji jest w toruńskim urzędzie... miernie. O tej kwestii wspomniałem m.in. w tekście opublikowanym w toruńskiej Gazecie Wyborczej na początku maja 2019 r. tutaj.Teraz, kontynuując niejako ten problem, pojawiają się dwie nowe kwestie. Po pierwsze: Tuba Dei - wyjątkowy i unikatowy obiekt toruńskiego dziedzictwa (jednak o tym wkrótce, w kolejnym artykule), a po drugie: dawne mennice i monety toruńskie.
- Toruń jest jedynym miastem w Polsce powszechnie i tak silnie kojarzonym z piernikami i tradycją piernikarską. Tradycja ta jest niemal tak samo stara jak samo miasto i trwa nieprzerwanie prawie 800 lat.Piernik toruński i dziś wciąż funkcjonuje w kulturze. Jest wyrazistym i trwałym elementem tożsamości, elementem toruńskości. Nie jest tylko produktem turystycznym wynikającym z dziedzictwa Torunia.Piernik toruński towarzyszył torunianom i najważniejszym uroczystościom miejskim od stuleci. Był ekskluzywnym towarem, często używanym jako drogi podarunek dla koronowanych głów i innych wpływowych osób.Tymczasem obecnie ma miejsce fakt wręcz niewiarygodny:
- W architekturze attyką określa się górny element fasady budowli zasłaniający dach. Elementem tym może być ścianka, balustrada ponad gzymsem w postaci np. rzędu tympanonów, sterczyn, balasek, które często przybierają ozdobną formę. W każdym razie attyka ma stanowić ciekawe i niepospolite zwieńczenie elewacji.Attykę stosowano w antycznym Rzymie i Grecji. W średniowieczu właściwie jej nie używano lub bardzo rzadko, powróciła do architektury dopiero wraz z renesansem i stała się modna.A jak było z attykami w Toruniu?
- W połowie listopada2019 r. odnowiono wreszcie od dawna nieremontowaną elewację dużej kamienicy na Rynku Staromiejskim 18.To 4-piętrowa, 5-osiowa kamienica czynszowa wielomieszkaniowa. Powstała ona na przełomie XIX i XX w. z połączenia i przekształcenia dwóch starszych stylowych, historycznych domów patrycjuszowskich. Wcześniej, bo od XIII w. biegła uliczka łącząca Rynek Staromiejski z młynem końskim usytuowanym przy ul. Błotnej (ob. Franciszkańskiej).
Burzenie zabytków i niszczenie dziedzictwa kulturowego w Toruniu trwa w najlepsze. W majestacie prawa, za zgodą wszystkich, których zgoda jest potrzebna, w czasach wysokiej świadomości dziedzictwa i tożsamości.
"Pruska baba" - brzmi dość tajemniczo i intrygująco. A w rzeczywistości to (najprawdopodobniej) chłop raczej. Chodzi o kamienne posągi o niejasnym pochodzeniu. Jedna z takich bab znajduje się w Toruniu.
Czy wiecie, że fontanna Neptuna była niegdyś także w Toruniu? Od około 1700 r. stała w reprezentacyjnym miejscu - na Rynku Staromiejskim. Ufundował ją Johann Zimmermann w formie pięknej studni z postacią Neptuna w zwieńczeniu. Uległa ona jednak zniszczeniu już w 1740 r...
Czy wiecie, że fontanna Neptuna była niegdyś także w Toruniu? Od około 1700 r. stała w reprezentacyjnym miejscu - na Rynku Staromiejskim. Ufundował ją Johann Zimmermann w formie pięknej studni z postacią Neptuna w zwieńczeniu. Uległa ona jednak zniszczeniu już w 1740 r...
Niewykluczone, że ciągle podróżujący po Europie uczony toruński Pirnesius dotarł do Strasburga i zamówił obraz Kopernika, gdy powstawał tam zegar z portretem Kopernika autorstwa Stimmera. Mógł też zaangażować w tę ideę toruńskiego burmistrza Strobanda, który przecież cztery lata spędził w Strasburgu i Bazylei – ważnych ośrodkach reformacji, jednocześnie centrach sztuki i humanizmu (w Bazylei działał wcześniej Erazm z Rotterdamu). Stroband i Pirnesius dobrze się znali.
Austen Deans jako zapalony alpinista i poszukiwacz przygód zdobył wiele nowozelandzkich szczytów. Jego płótna to często studia nad krajobrazem, między innymi sceny z wypraw w Alpy Nowozelandzkie. W Toruniu przebywał w niemieckim obozie jenieckim w czasie II wojny światowej.
Unikatowe gotyckie malowidła o wysokiej randze odkryto w kamienicy przy Żeglarskiej 16. Obrazują rycersko-dworskie gusta i praktyki bogatego i obeznanego w kulturze dworów zachodnioeuropejskich patrycjatu toruńskiego oraz o jego przynależności do kręgu kultury zachodnioeuropejskiej, związanej z Hanzą.
Jest to ciekawa architektonicznie kamienica z 1890 r., jeden z cenniejszych przykładów architektury historyzmu w Toruniu. Stoi na miejscu (i na piwnicach) wcześniejszego domu z XVI w., zamieszkiwanego przez piwowarów, który uległ pożarowi na pocz. XIX w. >>>
Tradycje szeroko słynnych w XIX w. karnawałów toruńskich sięgają daleko czasów przedrozbiorowych. Już w średniowieczu ośrodkiem życia towarzyskiego elity toruńskiej był Dwór Artusa, skupiający w kilku bractwach-ławach najznamienitszych i najbogatszych obywateli hanzeatyckiego Torunia >>>
Powstała w grudniu 1920 r. Konfraternia Artystów była najważniejszym ośrodkiem integracji toruńskiego i pomorskiego środowiska artystycznego; była skupieniem cyganerii artystycznej oraz grupą opiniodawczą w sprawach sztuki i wyrażającą potrzeby kulturalne miasta i Pomorza >>>
Gotyckie witraże toruńskie, których przykłady zachowały się jeszcze do dziś, to świadectwo nadzwyczaj wysokiego poziomu artystycznego średniowiecznego witrażownictwa toruńskiego, którego znane wyroby sięgały daleko poza granice państwa krzyżackiego >>>
Toruń jest wyjątkowym przykładem miasta związanego z produkcją i handlem sukienniczym. Każde z odrębnych do 1454 r. miast toruńskich: Stare Miasto Toruń i Nowe Miasto Toruń posiadało w średniowieczu swoje sukiennice >>>
W trakcie prac remontowych w 1995 r. dokonano sensacyjnego odkrycia gotyckich polichromii ściennych w dawnej reprezentacyjnej sali tylnej na pierwszym piętrze >>>
Najcenniejszym elementem kamienicy są odkryte w 1999 r. gotyckie malowidła ścienne i stropowe na I piętrze traktu tylnego oraz manierystyczne stropowe na parterze w trakcie tylnym. Są to wyjątkowe zabytki malarstwa średniowiecznego >>>
Dzisiejsza orkiestra symfoniczna w Toruniu działa nieprzerwanie dopiero od 1978 r. Powstała jednak już w 1936 r., następnie odrodziła się po II wojnie, ale zaistniała wtedy nowa sytuacja polityczna doprowadziła do jej likwidacji i zaangażowania części muzyków do nowopowstałej orkiestry w Bydgoszczy >>>
Browar założył Theodor Sponnagel w dwóch późnogotyckich spichrzach modernizowanych w XVII i XVIII w. W 1874 r. na ich miejscu powstał zachowany do dziś 4-kondygnacyjny budynek >>>
Zgodnie z ustaleniami traktatu wersalskiego (28 czerwca 1919 r.) po I wojnie światowej Niemcy zobowiązały się do zwrócenia Polsce części Pomorza. Rozmowy w tej sprawie prowadził komisarz Naczelnej Rady Ludowej Stefan Łaszewski - późniejszy pierwszy wojewoda pomorski w Toruniu >>>
Znajdujący się w bocznej kaplicy chełmińskiego kościoła farnego pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny obraz Matki Boskiej Bolesnej z 1656 r., zwany Pietą Chełmińską, stanowi słynący łaskami ośrodek sanktuarium maryjnego >>>
Kamienice Rösnera (ul. Chełmińska 28)
Są to dwie kamienice gotyckie z końca XIV w., połączone dla jednego właściciela na przełomie XVII i XVIII w. Jeden z najcenniejszych zabytków patrycjuszowskich >>>
Kalendarium dziejów Torunia
18 listopada 1772 r. francuski filozof Voltaire w liście do króla pruskiego Fryderyka II tak uzasadniał konieczność przyłączenie Torunia i Gdańska do Prus niemieckich: "ponieważ w Toruniu Kopernik odkrył prawdziwy system świata, a astronom Heweliusz pochodził z Gdańska, więc konsekwentnie Toruń i Gdańsk muszą należeć do Prus". Ostatecznie oba miasta w pierwszym rozbiorze pozostały przy Polsce.
5 grudnia 1618 r., biskup płocki Henryk Firlej jadąc do Italii via Toruń otrzymał tu od ksieni klasztoru benedyktynek Zofii Dulskiej w darze dwa pierniki i flaszkę wódki cynamonowej. Szerokiej drogi!7 grudnia 1724 r. wykonano wyrok w sprawie tumultu toruńskiego, ścinając na dziedzińcu Ratusza Staromiejskiego burmistrza Rösnera, a przed Ratuszem 9 mieszczan. Burmistrz Zernecke został ułaskawiony za wstawiennictwem wojewody chełmińskiego Rybińskiego i toruńskich jezuitów >>>
16 grudnia 1875 r. w budynku hotelu Pod Trzema Koronami odbyło się założycielskie posiedzenie Towarzystwa Naukowego w Toruniu, dziś jednej z najstarszych i najprężniejszych takich organizacji w Polsce >>>
16 grudnia 1920 r. z inicjatywy malarza Juliana Fałata i pisarza, krytyka literackiego Artura Górskiego powstała Konfraternia Artystów - zrzeszenie twórców i działaczy kulturalnych, których głównym motywem była "odbudowa życia umysłowego i artystycznego w Toruniu i województwie pomorskim". >>>
19 grudnia 1511 roku w wyniku prowadzonych w Toruniu rokowań polsko-krzyżackich powstał tzw. reces toruński, który przewidywał m.in., aby król Zygmunt I Stary wstąpił do Zakonu Krzyżackiego i objął urząd wielkiego mistrza.
28 grudnia 1233 (lub 1232 ) roku wielki mistrz krzyżacki Herman von Salza i mistrz krajowy Herman Balk wystawili przywilej lokacyjny dla Torunia i Chełmna, zwany odtąd prawem chełmińskim, na którym później lokowano ok. 200 miast. Od 1459 r. rolę sądu wyższego dla wszystkich miast lokowanych na tym prawie pełniła Rada Miejska Torunia
1 stycznia 1867 r. ukazał się pierwszy numer Gazety Toruńskiej, dziennika politycznego i społeczno-kulturalnego. Gazeta Toruńska była pierwszym pismem codziennym w języku polskim na Pomorzu Nadwiślańskim w zaborze pruskim i odegrała ważną rolę w popularyzowaniu literatury i kultury polskiej
15 stycznia 1762 r. ukazał się pierwszy numer dwutygodnika naukowo-literackiego "Thornische Nachrichten von Gelehret Sachen". Było to jedno z kilku w tym okresie czasopism toruńskich, czyniących z miasta jeden z głównych ośrodków inicjatyw naukowo-kulturalnych w Polsce
15 stycznia 1935 r. uruchomiono w Toruniu Pomorską Rozgłośnię Polskiego Radia. Było to ósma z kolei radiostacja w Polsce i od chwili uruchomienia należała do większych w kraju. Odegrała ważną rolę w propagowaniu zagadnień regionalnego środowiska kulturalnego i artystycznego Pomorza
18 stycznia 1920 r. do Torunia wkracza Wojsko Polskie. Po 127 latach miasto to wraca do Polski i odzyskuje - przynajmniej częściowo - swoją przedorzbioroa pozycję jednego z najważniejszych polskich miast.
24 stycznia 1793 r. w wyniku postanowień II rozbioru Polski do Torunia wkroczyły wojska pruskie. Nastąpił definitywny koniec samorządnej Respublicae Thorunensia, Toruń stracił samorządność i niezależność oraz swą rangę prawno-ustrojową, został zrównany w prawach z innymi miastami Królestwa Prus.
1 lutego 1411 r. w Toruniu został zawarty pierwszy pokój toruński - "wieczysty" pokój między Polską i Litwą i państwem krzyżackim. Toruń po 5-miesięcznej przynależności do Polski na mocy traktatu ponownie przeszedł pod panowanie Krzyżaków.
4 lutego 1454 r. Krzyżacy opuścili założony przez siebie Toruń - Tajna Rada Związku Pruskiego wysyłając z Torunia do Malborka poselstwo formalnie wypowiedziała wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu posłuszeństwo. Dwa dni później władze Torunia wezwały komtura do poddania zamku toruńskiego, który ostatecznie zdobyto 8 lutego.
16 lutego 1629 r. wojska szwedzkie pod dowództwem gen. Wrangla rozpoczęły oblężenie Torunia. Po dwóch dniach nieudanych ataków Szwedzi zrezygnowali ze zdobycia miasta. Odpłatą dla samodzielnej obrony Torunia przed wrogiem był przywilej zwolnienia od płacenia akcyzy, poborów i innych podatków, a wyrazem wdzięczności królewskiej był medal, tzw. talar oblężniczy.
18 lutego 1727 r. urodził się w Toruniu Efraim Schröger, architekt nadworny króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, projektant m.in. kościoła ewangelickiego na Rynku Staromiejskim w Toruniu.
19 lutego 1473 r. urodził się w Toruniu Mikołaj Kopernik, syn Mikołaja i Barbary z domu Watzenrode. Najwybitniejszy torunianin zawsze podkreślał swoją "toruńskość" podpisując się jako Nicolaus Copernicus Thorunensis.
5 marca 1815 r. na ogólnym zebraniu Towarzystwa Królewskiego Przyjaciół Nauk w Warszawie podjęto decyzję, że pomnik Kopernika, który miał stanąć w Toruniu będzie wystawiony w Warszawie (Toruń znalazł się poza granicami Królestwa Polskiego)
6 marca 1454 r. król Kazimierz Jagiellończyk na prośbę m.in. Torunia wydał w Krakowie Akt Inkorporacji Ziem Pruskich (i Torunia) do Polski. Jednocześnie król wystawia Toruniowi dokument zapewniający, że zburzy podtoruńską Nieszawę i nie odbuduje tego miasta ponownie.
17 marca 1945 r. ukazała się informacja w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego w Toruniu o decyzji przeniesienia siedziby województwa z Torunia do Bydgoszczy.
5 kwietnia 1521 r. król Zygmunt Stary podpisał w Toruniu z wielkim mistrzem krzyżackim Albrechtem Hohenzollernem ostatni w historii rozejm polsko-krzyżacki, zwany kompromisem toruńskim, zakończony w 1525 r. sekularyzacją Prus Książęcych i hołdem Albrechta Hohenzollerna na rynku w Krakowie.
18 kwietnia 1791 r. uchwalono sejmową Ustawę o Miastach, która wywołała w Toruniu i Gdańsku oburzenie w związku ze zrównaniem tych miast w prawach z miastami polskimi wobec teraz pogwałconego prawa nie podlegania ich władzom Rzeczypospolitej
19 kwietnia 1485 r. król Kazimierz Jagiellończyk opuścił Toruń. Był to jego ostatni przed śmiercią (w 1492 r.) pobyt w tym mieście, w którym rozpoczęła się i zakończyła polsko-krzyżacka wojna 13-letnia. Spośród 16 swoich pobytów w Toruniu aż 13 przypadało na okres tej wojny, którą zakończył zawarciem drugiego pokoju toruńskiego w 1466 r.
22 kwietnia 1936 r. powstała w Toruniu orkiestra symfonicza. Obok Konserwatorium Muzycznego (wyższej szkoły muzycznej), Pomorskiego Towarzystwa Muzycznego była to jedna z instytucji bujnego życia muzycznego w międzywojennym Toruniu, dla której podjęto decyzję budowy Filharmonii Pomorskiej
- 24 kwietnia 1771 r. urodził się w Toruniu Samuel Bogumił Linde, syn Jana Jacobsona Lindta (Szweda) i Barbary Anny Langenhan (Niemki) językoznawca, bibliograf i pedagog, twórca pomnikowego dzieła - pierwszego, 6-tomowego Słownika języka polskiego.
28 kwietnia 1809 r. Rada Stanu Księstwa Warszawskiego przeniosła z Warszawy do Torunia swoją siedzibę, czyniąc z Torunia tymczasową (do 11 maja) stolicę państwa. Stojący na czele Rady Stanisław Staszic zainicjował budowę w Toruniu pomnika Mikołaja Kopernika i założył kamień węgielny.
3 maja 1925 r. przed Pomorskim Urzędem Wojewódzkim w Toruniu (ob. Collegium Maius UMK) odsłonięto pomnik pierwszego wojewody pomorskiego, Stefana Łaszewskiego. Zniszczony w czasie II wojny światowej pomnik zrekonstruowano w 1997 r. Na pomniku m.in. płaskorzeźbiona podobizna wojewody, po bokach rózgi liktorskie (rzymski symbol władzy urzędnika) oraz godła: Pomorza - gryf i Polski - orzeł.
18 maja 1506 r. król Aleksander Jagiellończyk wydał przywilej zezwalający miastu Toruniowi na używanie czerwonego wosku przy pieczęciach oraz barw czerwonych na chorągwiach i herbach - koloru będącego atrybutem królewskim.
2 czerwca 1812 r. do Torunia przybył cesarz Napoleona Bonaparte. W czasie pobytu do 6 czerwca m.in. zwiedzał miasto szukając śladów Kopernika. Chociaż sam Napoleon przebywał w Toruniu w 1812 r., to jednak okres napoleoński rozpoczął się dla miasta już w końcu 1806 r.
28 czerwca 1766 r. Wojciech Rojowski, artysta rzeźbiarz, ukończył w Krakowie popiersie Mikołaja Kopernika. Dziś znajduje się ono w kaplicy kopernikowskiej w toruńskiej Katedrze Świętojańskiej i jest najstarszym na świecie pomnikiem Kopernika.
16 lipca 1724 r. rozpoczął się tumult toruński - głośna na skalę międzynarodową sprawa religijna między katolikami i protestantami toruńskimi. Jej przebieg i następstwa odzwierciedlały ówczesną sytuację Torunia, Rzeczypospolitej i Europy.
16 lipca 1636 r. w toruńskim kościele Mariackim pochowana została z honorami królewskimi księżniczka Anna Wazówna, siostra króla Zygmunta III Wazy.
2 sierpnia 1609 r. zmarł i pochowany został w kościele Mariackim Piotr Artomiusz, wybitny pisarz polski swej epoki, kaznodzieja luterański, twórca słownika polsko-niemiecko-łacińskiego. Odegrał ważną rolę w dziejach polskiego protestantyzmu i toruńskiego piśmiennictwa przełomu XVI i XVII w.
5 sierpnia 1661 r. rektor Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, Heinrich Schaevius wygłosił jedną z najodważniejszych w skali całej przedrozbiorowej Rzeczypospolitej wypowiedzi popierających heliocentryzm kopernikowski w czasach wpisania De Revolutionibus... do Indeksu Ksiąg Zakazanych
11 sierpnia 1603 r. odbyło się pierwsze uroczyste posiedzenie Rady miasta Torunia w nowej Sali Rady (Senatu) Ratusza Staromiejskiego. Sala była szczególną dumą toruńskiej Rady, a zarazem wyrazem jej ambicji znalezienia się w gronie zachodnioeuropejskich metropolii.
13 sierpnia 1264 r. Mistrz Krajowy Pruski Zakonu krzyżackiego, Ludwig von Baldersheim wydał przywilej lokacyjny dla Nowego Miasta Torunia, które do 8 marca 1454 r. sąsiadując bezpośrednio ze Starym Miastem Toruniem, było samodzielną jednostką miejską o powierzchni 14 ha. Na ilustracji: pieczęć Nowego Miasta Torunia z 1447 r.
25 sierpnia 1457 r. król Kazimierz Jagiellończyk wydał Toruniowi prawo bicia monet srebrnych i złotych, ale wg stopy obowiązującej w krajach koronnych. W dniu następnym tenże król nadał Toruniowi trzy przywileje, tzw. kazimierzowskie, które potwierdzały dotychczasowe przywileje, nadawały miastu rozległe dobra ziemskie i prawo bicia monety miejskiej. Stały się one podstawą ustroju, autonomii i wyjątkowego statusu politycznego i gospodarczego Torunia aż do rozbiorów w 1793 r.
- 27 sierpnia 1492 r. przedstawiciele Torunia po raz pierwszy brali udział w wyborze monarchy. Była to elekcja Jana Olbrachta w Piotrkowie. 9 lat później król zmarł w Toruniu (>>>).W elekcjach królów i w głosowaniach w sejmach udział brali tylko przedstawiciele uprzywilejowanych miast: Krakowa, Poznania, Lwowa, Gdańska, Wilna i Torunia.
- 28 sierpnia 1645 r. z inicjatywy króla Władysława IV Wazy odbył się zjazd europejskich katolików i protestantów na obrady Colloquium Charitativum w Ratuszu Staromiejskim w celu przywrócenia zgody między wyznaniami: katolickim, kalwińskim i luterańskim. Wydarzenie to, choć nie przyniosło konkretnych rezultatów odbiło się szerokim echem w całej ówczesnej Europie, podzielonej religijnie i politycznie.
- 22 września 1500 r. odlany został największy dzwon w Królestwie Polskim - Tuba Dei - zawieszony na wieży toruńskiego kościoła Świętojańskiego. "Roku Pańskiego 1500, 22 września, ja, Trąba Boża ku chwale Boga i św. Janów Chrzciciela i Ewangelisty, patronów tej świątyni zostałam wykonana" - taki napis w języku łacińskim widnieje na dzwonie.
24 września 1703 r. rozpoczęło się bombardowanie Torunia przez artylerię szwedzką, które trwało do 9 października i doprowadziło do największych zniszczeń w całej historii miasta, m.in. wspaniałego Ratusza Staromiejskiego i Dworu Artusa. Prowizorycznego nakrycia wieży ratuszowej, zastępującego zniszczony hełm, nie odbudowano do dziś.
1 października 1251 r. wydane zostało odnowienie przywileju lokacyjnego dla Torunia i Chełmna. Pierwotny dokument z 1233 r. spalił się ok. 1250 r. Założenie Torunia to wkład w historię powszechną; po lokacji Torunia i Chełmna w 1233 r. pojawił się na ziemiach polskich (nie licząc kilku miasta śląskich) nowoczesny zachodni model miasta, różniącego się od wsi.
4 października 1703 r. z Bożą Pomocą zrabowane zostały przez Szwedów jedne z największych dzwonów w Polsce - pochodzące z toruńskiego kościoła św. Jakuba dzwony średniowieczny i nowożytny. Do dziś pozostają największymi dzwonami w Szwecji
- 5 października 1925 r. działalność w Toruniu rozpoczyna Opera Pomorska. Inauguracyjną premierą była oczywiście "Halka" Moniuszki, która od pierwszego przedstawienia zdobyła sobie wielkie uznanie, cieszyła się wielkim powodzeniem i grano ją 16 razy.
12 października 1594 r. toruńskie Gimnazjum zostało podniesione do rangi Gimnazjum Akademickiego, tj. do uczelni o charakterze półuniwersyteckim. Wkrótce stała się ona jedną najbardziej renomowanych szkół w kraju.
- 16 października w 1461 r. - w czasie 13-letniej wojny polsko-krzyżackiej torunianie zdobyli na Krzyżakach zamek w Świeciu.Odtąd przez kolejne 59 lat - do 1520 r. - zamek stanowił własność miasta Torunia i był obsadzony przez załogę toruńską.
19 października 1466 r. w toruńskim Dworze Artusa odbyło się uroczyste zaprzysiężenie II pokoju toruńskiego i opieczętowanie traktatu. Ze strony polskiej uczynił to najpierw król Kazimierz Jagiellończyk, a następnie wielki mistrz zakonu krzyżackiego, Ludwig von Erlichshausen. Państwo krzyżackie przestało istnieć w dotychczasowej formie.
7 listopada 1611 r. król Zygmunt III Waza nadał Podgórzowi, którego początki sięgają 1. poł. XVI w., prawa miejskie. Już w 1570 r. Podgórz określano mianem "miasto".
12 listopada 1594 r. uroczyście otworzono toruńskie Gimnazjum Akademickie w budynku dawnego klasztoru franciszkańskiego. Ta uczelnia o charakterze półuniwersyteckim wkrótce stała się jedną najbardziej renomowanych szkół w kraju.