Toruń TOP

Największe atrakcje turystyczne Torunia i okolicy

Jesteś w: Strona główna » Atrakcje turystyczne Torunia » Zabytki Torunia » Kościoły » Kościół Mariacki (Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny)

Kościół Mariacki (Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny)

Stare Miasto

ul. Panny Marii

Zobacz na mapie >>

Ranga obiektu:

Zobacz też:

Kościół Mariacki w Toruńskim Portalu Turystycznym

Widok z Dworu Artusa

Widok z miejsca rozebranego gotyckiego kościoła św. Mikołaja dominikanów na Nowym Mieście

Widok z wieży Ratusza Staromiejskiego

Widok z Rynku Staromiejskiego. Na pierwszym planie blankowany gotycki mur klasztorny z bramami wzdłuż ul. Panny Marii

Kościół Mariacki - dawny franciszkański (>>>) - zwraca uwagę swoją monumentalną i potężną bryłą górującą nad północną częścią Starego Miasta. Z Rynku Staromiejskiego najlepiej widoczne jest jego trójwieżyczkowe zwieńczenie prezbiterium. Kościół zgodnie z regułami żebraczego zakonu franciszkańskiego nie posiada głównej wieży, a jedynie trzy małe sygnaturki. Kościół halowy o nowatorskiej architekturze, pochodzi z drugiej połowy XIV wieku, zbudowany na miejscu poprzednich, mniejszych. Jest jednym z trzech największych gotyckich kościołów miejskich w północnej Polsce (obok Kościoła Mariackiego w Gdańsku i Katedry Świętojańskiej w Toruniu). Należy do najwybitniejszych osiągnięć tego typu budownictwa sakralnego w Polsce XIV wieku. Zwraca uwagę jego monumentalny gmach, gładki, surowy - pozbawiony szkarp, które zostały umieszczone wewnątrz. Wymiary kościoła: długość: 66 m, szerokość naw: 25 m, wysokość naw i prezbiterium: 26,75 m. Od XVI w., kiedy Toruń stał się miastem protestanckim (formalnie na podstawie przywileju z 1558 r. króla Zygmunta Augusta, a praktycznie już wkrótce po ogłoszeniu przez Martina Lutra w 1517 r. nowej wykładni wiary znalazła ona wśród mieszczan toruńskich rosnącą liczbę zwolenników) kościół ten został porzucony przez franciszkanów i przejęty przez Radę toruńską stał się najważniejszą świątynią protestanckiego Torunia. Ze względu na swoja rangę kościół skupiał najbogatszy patrycjat toruński aż do 1724 r., kiedy to został przejęty przez katolików (bernardynów). Z okresu protestanckiego pochodzi wiele cennych zabytków sztuki wyposażenia wnętrza. Przy kościele zachował się od południa (wzdłuż ulicy Panny Marii) gotycki mur klasztorny z XIV wieku zwieńczony blankami, z bramą, tworzący dziedziniec. Pierwotnie między murem a prezbiterium kościoła był cmentarz, na którym chowano zakonników franciszkańskich. W XVII wieku, gdy Kościół był w rękach ewangelików, do gotyckiego muru od strony cmentarza dobudowano krypty grobowe; nad nimi zbudowano krużganek, którego każda arkada odpowiadała jednej krypcie i każda została zwieńczona manierystycznym szczytem rzeźbionym w kamieniu, posiadającym tablicę z inskrypcją. We wnętrzu kościoła zwraca uwagę jego strzelistość potęgowana przez wąskie i wysokie okna z XIX-wiecznymi witrażami skomponowanymi na wzór gotyckich, filary międzynawowe i wewnętrzne szkarpy nawy południowej, tworzące jakby kaplice. Na wysokości około 27 metrów polichromowane sklepienia gwiaździste. Lokalizacja najważniejszych zabytków kościoła. Kliknij aby powiększyć Franciszkanie przybyli do Torunia sprowadzeni przez Krzyżaków w 1239 roku. Był to pierwszy i najważniejszy klasztor w całym państwie krzyżackim, siedziba kustodii pruskiej. Tutaj na synodzie w 1243 roku ogłoszono bullę papieską o podziale tych ziem na diecezje: chełmińską (z Toruniem), pomezańską, warmińską i sambijską. Franciszkanie toruńscy prowadzili rocznik (Annales Minorum Prussicorum), w którym zapisywali ważniejsze wydarzenia z dziejów miasta i państwa krzyżackiego. Tu działała też bogata biblioteka i szkoła. Toruńscy franciszkanie cieszyli się dużym autorytetem w całej kustodii pruskiej, a gwardianie wymieniani są w dokumentach przeważnie na czołowych pozycjach, zaraz po kustoszach. Wraz z napływem do Torunia ruchów reformacji mnisi franciszkańscy rozproszyli się, przeszli na luteranizm i kalwinizm, a kościół i przylegające doń od północy zabudowania klasztorne przejęła protestancka Rada miejska (w okresie renesansu Toruń był silnym miastem protestanckim). Po adaptacji ulokowano tu gimnazjum miejskie, późniejsze słynne toruńskie Gimnazjum Akademickie. W tym miejscu działało ono do 1724 roku. Wtedy to, na skutek królewskiego wyroku sądowego związanego z zajściami tumultu toruńskiego, zabudowania z kościołem przekazano katolickiemu zakonowi bernardynów. W 1821 roku zakon uległ kasacji, a budynek klasztoru został rozebrany; zachował się jedynie fragment zachodniego skrzydła przylegającego od północy do kościoła - patrz tutaj.		Zwiedzanie Kościół udostępniony jest codziennie o każdej porze roku, bez wyznaczonych godzin zwiedzania. Zwiedzanie bez opłat. Wejście kruchtą od strony Rynku Staromiejskiego i ul. Panny Marii; wejście główne (od ul. Piekary) otwierane jest tylko okolicznościowo. Zwiedzanie z przewodnikiem: BTP Przewodnicy Toruńscy, Toruński Serwis Turystyczny tel. 60 08 24 929 Rezerwacje zwiedzania: e-mail: biuro@przewodnicy.torun.pl.

		Godziny mszy św. - niedziele i święta: 7.30, 9.00, 10.30, 12.00, 18.30 - dni powszednie: 8.00, 17.00, 18.30 - pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia i w Nowy Rok: 9.00, 10.30, 12.00, 18.30 - ostatni dzień roku - 31 grudnia: 8.00, 15.00

		Warto odwiedzić bo: Kościół franciszkański jest wyjątkowy i wspaniały poprzez swoją architekturę. Budowany w poł. XIV w. był pierwszą na Pomorzu formą nierozczłonkowanej hali o tak dużej wysokości i rozmachu, wprowadzając tym samym nową jakość do architeltury Pomorza. Obszerna i jednolita przestrzeń wnętrza kościoła zachwyca swoją wielkością, smukłością i wyjątkowym w architekturze gotyckiej zastosowaniem szkarp wewnętrznych jako elementów konstrukcyjnych. Wiele cech architektonicznych, koncepcja bryły i wnętrza, były nowatorskimi wzorami dla budowy innych świątyń, w tym dla rozbudowy sto lat później kościoła Mariackiego w Gdańsku. Również wyjątkowe jest wyposażenie wnętrza kościoła; dzieła sztuki, zwłaszcza z epoki gotyku i renesansu, to cenne zabytki w skali europejskiej (patrz niżej Hity kościoła), powstałe w warsztatach toruńskich i świadczące o niezwykle wysokim poziomie dawnej sztuki artystycznej Torunia. Zarówno jego monumentalna i nowatorska ówcześnie architektura oraz ranga zabytków wyposażenia zdecydowały o uznaniu tego obiektu jako zabytek klasy światowej.

		Hity Kościoła Mariackiego: Zachowane najcenniejsze zabytki wyposażenia wnętrza można usystematyzować w trzy grupy. Zaczynając od najstarszych, powstałych w okresie franciszkańskim - średniowiecznym: ► niezwykle cenne i reprezentujące wysoki poziom artystyczny gotyckie (1380-1390) polichromie na wewnętrznych szkarpach, przedstawiające monumentalne postaci świętych na tle fantastycznej architektury, ► bogato i misternie rzeźbione w drzewie dębowym stalle po obu stronach prezbiterium (z początku XV wieku), należące do najcenniejszych zabytków tego typu w Polsce, ► figurę Chrystusa w Grobie z końca XIV wieku, jedyna tej wielkości rzeźba w Polsce przedstawiająca Chrystusa w grobie. Z kolejnego okresu, renesansu i wczesnego baroku w czasach protestanckich, pochodzą: ► znakomite organy z bogato i misternie rzeźbioną szafą z lat 1601-1609 (najstarsze organy w Polsce), ► nie mniej bogato rzeźbiona wisząca obok ambona z tegoż czasu, ► epitafia znakomitych rodów patrycjuszowskich Torunia z XVI-XVIII wieku (wizerunki i epitafia patrycjatu miejskiego nie były w Rzeczypospolitej zjawiskiem powszechnym, występowały niemal wyłącznie Toruniu, Gdańsku i Elblągu - w bogatych miastach Prus Królewskich), ► mauzoleum królewny Anny Wazówny, protestanckiej siostry króla Zygmunta III Wazy, starościny w pobliskim Golubiu, ufundowane przez króla Władysława IV Wazę w 1636 roku.

		Zobacz też: • Anna Wazówna tutaj • Organy renesansowe tuta j • Poliptyk toruński tutaj • Inne zabytkowe kościoły toruńskie tutaj