Chrystus w Grobie
Gotycka figura Chrystus w Grobie, z ok. 1400 r. jest dziełem wysokiej klasy artystycznej, pochodzi z franciszkańskiego kościoła Mariackiego na Starym Mieście w Toruniu, a obecnie eksponowana w Galerii Sztuki Gotyckiej. Jej długość wynosi 2,54 m i tym samym jest to jedyna tej wielkości taka rzeźba na terenie Polski i jedna z największych na świecie. Rozmiary mają odzwierciedlać przekonanie o małości człowieka wobec wielkości i tajemnicy Boga.
O wyjątkowości i dużej wartości artystycznej rzeźby świadczy też precyzja w oddaniu anatomii postaci, zarysów kości i mięśni ciała martwego, sztywno wyciągniętego z opuchniętymi dłońmi i rękoma w nienaturalnym skurczu, wzdętym podbrzuszem sugerującym początek procesu rozkładu, skrzepłą krwią oraz szczególnie ekspresyjnie i naturalistycznie przedstawionej twarzy.
Dzieło powstało najprawodpodobniej w jednym z toruńskich warsztatów, ale wykazuje wiele cech i wpływów plastyki norymberskiej, uszlachetnionej w duchu tzw. stylu miękkiego (gotyku międzynarodowego) z ok. 1400 r.
Rzeźby takie zaczęły powstawać w Europie na przełomie XIII i XIV w. i były wykorzystywane w wielkopiątkowej liturgii i inscenizacji Depositio Crucis (Złożenie Krzyża) jako symboliczny pogrzeb ukrzyżowanego Chrystusa. Rzeźbę eksponowano w "otwartym" Grobie Pańskim (być może jako element stałego wystroju kościoła, nie tylko okazjonalnego, świątecznego) umiejcowionym w specjalnej kaplicy na zachodnim zakończeniu nawy północnej kościoła Mariackiego. Obecnie w tym miejscu znajduje się XVIII-wieczna, barokowa aranżacja Grobu, wykonana przez berdnardynów, władających wówczas kościołem.
Szczególnie reprezentacyjnie zostało opracowane perizonium Chrystusa, zdobione złotymi rombami w formie dwoinek (blaszek złota sklepywanego ze srebrem), obramione złotą lamówką, z podbiciem w kolorze ciemnobłękitnym. Takie bogactwo dekoracji peryzonium w europejskiej sztuce gotyckiej było niezwykle rzadkie, bo powszechnie stosowano gładką chustę, malowaną na biało. Tym godniejsze uwagi jest również podobnie bogato zdobione peryzonium Chrystusa na Drzewie Życia w toruńskim kościele św. Jakuba.
Oprac. Arkadiusz Skonieczny
Data publikacji: 30-03-2013
Ostatnia modyfikacja 22-04-2017 00:29
