Zabytki Torunia

.

Toruń to jedno z najbogatszych w zabytki miast Polski. Poza dużą liczbą zabytki toruńskie wyróżniają się też wkładem w historię sztuki, wysokim poziomem oraz oryginalnością. Zabytki toruńskie - ich  międzynarodowa ranga artystyczna i historyczna, uznana przez UNESCO za najwyższą wartość w skali światowej - to świadectwo i spuścizna po minionej, przedrozbiorowej świetności Torunia - jednego z największych, najbogatszych i autonomicznych miast Rzeczypospolitej (>>>).
 
Pomimo imponującej dziś dużej liczby toruńskich zabytków nieruchomych (w ewidencji zabytków architektury znajduje się ok. 2700 obiektów, w tym ok. 410 najcenniejszych), jak również ich wysokiej klasy artystycznej, należy pamiętać, że to, co zachowało się do dziś i wzbudza podziw i zachwyt oglądających, jest jedynie cieniem dawnej świetności architektonicznej Torunia. Wiele bowiem wspaniałych i wyjątkowych obiektów dziś już nie istnieje - zostały rozebrane przede wszystkim w XIX w. w dobie wojen napoleońskich i zaboru pruskiego; w tym miejscu dla przykładu można wskazać choćby imponujący zespół klasztorny dominikanów z kościołem św. Mikołaja na Nowym Mieście, inne gotyckie kościoły: św. Jerzego, św. Wawrzyńca, także dawny ratusz nowomiejski, średniowieczny Dwór Artusa, ponadto liczne bramy, baszty i długie odcinki murów miejskich, a w końcu całe mnóstwo stylowych kamienic patrycjuszowskich gotyckich, renesansowych, bogato zdobionych i charakterystycznych dla Torunia jako dawnego miasta hanzeatyckiego i kultury północnoeuropejskiej. O obiektach nieistniejących tutaj.
 
Jednak także te wiele z tych budowli monumentalnych, które szczęśliwie ocalałe dziś istnieją, jakże odbiegają od oryginału i mimo renowacjom, nie dorównują często swojemu wyglądowi z czasów minionej wspaniałości. Wybrakowany i zubożony architektonicznie jest np. mimo wszystko budzący zachwyt Ratusz Staromiejski, też Katedra Świętojańska czy liczne kamienice i pałace miejskie przekształcone w XIX w. na czynszowe, wielomieszkaniowe z uproszczonymi fasadami, zniekształconymi podziałami wnętrz i pozbawione bogatego i stylowego, charakterystycznego dla bogatych miast północnych wyposażenia.
 
Jednak nie pogrążajmy się dalej w tym pesymizmie, wszak mimo przeciwnościom historii ocalałe w Toruniu dziedzictwo uznane jest przecież za spuściznę kultury światowej UNESCO :-)

• Zabytki poza Średniowiecznym Zespołem Miejskim tutaj
• Zobacz, co o słynnych toruńskich zabytkach pisał Fryderyk Chopin >>
• Zobacz też: Toruńska sztuka artystyczna (zabytki ruchome) >>