Nowe Miasto w Toruniu
Widok z wieży Katedry Świętojańskiej na Nowe Miasto
Nowe Miasto jest dziś jedną z dzielnic wchodzących w skład obszaru objętego wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Pozostałe dwie to Stare Miasto oraz teren zamku krzyżackiego.
Nowe Miasto Toruń, w przeciwieństwie do Starego Miasta Torunia, otrzymało swoją nazwę już w momencie lokacji w 1264 r. i nigdy później nie została ona zmieniona.
Przyczyną lokowania Nowego Miasta Torunia już w 31 lat po lokacji Starego Miasta Torunia i tuż pod jego murami, był niezwykle intensywny rozwój Starego Miasta, zdecydowanie przewyższający oczekiwania założycieli - Krzyżaków.
i
Nowe Miasto Toruń założono w bezpośrednim sąsiedztwie Torunia (Starego Miasta Torunia), na północny-wschód od jego murów miejskich. Prawa miejskie otrzymało 13. sierpnia 1264 r. Zostało od razu rozplanowane na powierzchni 14 ha, a więc większej niż typowe miasto średniowieczne, ale jednocześnie mniejszej od pierwotnej powierzchni Starego Miasta. Jego układ urbanistyczny cechuje się dużą regularnością szachownicową (z rynkiem z ratuszem pośrodku), w przeciwieństwie do układu przestrzennego Starego Miasta, którego obszar rozwijał się dwuetapowo i był kolejno powiększany. Jedyną większą nieregularnością jest ul. Wielkie Garbary - droga ze Starego Miasta na wschód (do Rusi Czerwonej i na Górne Węgry), przy której wcześniej rozwinęło się osadnictwo. W obręb Nowego Miasta włączono teren klasztoru dominikanów z kościołem św. Mikołaja (dominikanie toruńscy zostali osiedleni w 1263 r., a więc 1 rok przed założeniem Nowego Miasta).
Wkrótce po lokacji rozpoczęto budowę murów miejskich, którymi w całości otoczono miasto (nie było ich jedynie od zachodu, gdzie Nowe Miasto stykało sie z murami Starego Miasta). W ciągu murów zbudowano przynajmniej 4 bramy oraz 21 baszt.
Główną osią komunikacyjną Nowego Miasta był ciąg ul. Królowej Jadwigi (dawniej Sadlarska; Schmergasse) - północna pierzeja rynku - ul. św. Katarzyny (dawniej Bydlęca; Viehegasse), prowadzący ze Starego Miasta do Sambii oraz do Rusi Czerwonej i na Górne Węgry (zastępując teraz w tym kierunku ww. ul. Wielkie Garbary).
Nowe Miasto od początku miało charakter rzemieślniczy i nie uczestniczyło - jak Stare Miasto - w Hanzie i handlu dalekosiężnym (nie sprzyjał temu brak dostępu Nowego Miasta do Wisły).
Podstawą gospodarki Nowego Miasta Torunia było sukiennictwo (cech powstał w końcu XIII w.; z dokumentu krzyżackiego z 1299 r. wiadomo, że cech ten był podawany jako wzorcowy w całym państwie krzyżackim), dalej browarnictwo i garbarstwo (przede wszystkim czerwonoskórnictwo, mniej białoskórnictwo).
Sukiennicy nowomiejscy mieli specjalne przywileje pierwszeństwa przy zakupie surowców od kupców staromiejskich.
Sukiennicy mieszkali przy ul. Sukienniczej (Wollenwebergasse), a na zapleczach domów mieli swoje ramy sukiennicze, służące do ostatecznej obróbki sukna. Miejscem do prowadzenia handlu były sukiennice (dom targowy) w Ratuszu Nowego Miasta (sukiennice posiadało też Stare Miasto Toruń, jednak tam handel odbywał się suknem sprowadzanym przez kupców toruńskich przede wszystkim z Flandrii >>>).
W 1454 r. Nowe Miasto zostało połączone ze Starym Miastem pod władzą staromiejską >>>
|
Nowe Miasto Toruń: kolor granatowy
Herb Nowego Miasta Torunia. Przedstawia strażnicę umieszczoną na wieży, zbudowanej z pionowo i skośnie ustawionych belek. Obok wieży są dwie tarcze krzyżackie i trzy gwiazdy, a w otoku napis: Sigillum Nove Civitatis Thorun.
Fragment Rynku Nowomiejskiego z wieżą nowomiejskiego kościoła parafialnego pw. św. Jakuba.
Gotycki Ratusz Nowomiejski został rozebrany w 1818 r.
|
Ostatnia modyfikacja 04-03-2019 00:36