en
POLECAMYDotknij Gotyku w Toruniu
POLECAMYZrób samodzielnie pierniki
POLECAMYZWIEDŹ TORUŃ Z KUFLEM PIWA!
POLECAMYPOZNAJ WIELKĄ TWIERDZĘ TORUŃ

Działo się w Toruniu

Krzyżacy lokując swoje pierwsze miasto - Toruń - nie zakładali, iż będzie to znaczący i dynamiczny ośrodek miejski. Początkowo przewidywano wyższą rangę dla Chełmna, z którego Krzyżacy nawet chcieli uczynić swoją stolicę.
Jednak o nadzwyczaj szybkim rozroście Torunia, poza przywilejami dla nowych mieszkańców-kolonistów niemieckojęzycznych, zdecydowało przede wszystkim jego doskonałe położenie. Przyczyniło się ono nie tylko do rozwoju ludnościowego, gospodarczego, ekonomicznego miasta, ale też jego znaczenia politycznego. Rozwój Torunia nie tylko powiększył niemal o drugie tyle jego powierzchnię już w połowie XIII wieku, ale doprowadził do powstania nowego, sąsiedzkiego ośrodka miejskiego - Nowego Miasta Torunia w 1264 roku oraz pierścienia licznych przedmieść wokół.
Toruń leżał na skrzyżowaniu dalekosiężnych szlaków: lądowych (z południa nad Bałtyk, na Ruś) i wodnego Wisły. Ponadto był "bramą Prus" - nadgranicznym i najdalej na południe wysuniętym miastem państwa krzyżackiego, które stało się naturalną bazą dla różnego rodzaju spotkań i wydarzeń politycznych. Było na tyle wielkie i dobrze przygotowane, aby podejmować częste i liczne wizyty dostojników państwowych łącznie z królami. To właśnie w Toruniu podpisano dwa najważniejsze układy pokojowe polsko-krzyżackie, ponadto rozejm. Tu odbyły się liczne rozmowy, dysputy i narady związane ze sprawami krzyżackimi. Toruń także jako ważne miasto państwa przytwierdzał swoje pieczęcie do niektórych dokumentów państwowych czy traktatów międzynarodowych.
Wprawdzie do czasu klęski Zakonu pod Grunwaldem w 1410 roku i innych sukcesów wojsk króla Władysława Jagiełły, Toruń i jego mieszkańcy był biernym świadkiem wydarzeń. Dopiero te wydarzenia stworzyły dla Torunia szansę włączenia się w bieg wydarzeń jako samodzielnego czynnika politycznego, mającego ważne i liczące się zdanie.
 
Poniżej prezentujemy tylko te ważne wydarzenia dziejące się w Toruniu dotyczące spraw krzyżackich:
 
1304    
traktat o zastawieniu Krzyżakom Ziemi Michałowskiej
 
1306    
zawarcie rozejmu czesko-kujawskiego
 
lata 30. XIV w.    
w Toruniu w sprawach krzyżackich przebywali królowie czescy - Jan Luksemburski oraz Karol IV (w marcu 1329 r. Jan Luksemburski zawarł w Toruniu z wielkim mistrzem Wernerem von Orseln układ przeciw królowi polskiemu Władysławowi Łokietkowi, który wcześniej zaatakował Krzyżaków najeżdżając Ziemię Chełmińską. Jan Luksemburski (jako tytularny, nie koronowany) król Polski nadał Krzyżakom formalnie Pomorze Gdańskie, co wzmocniło krzyżackie prawa do tej dzielnicy)
 
1330    
ustanowienie pokoju między biskupem kujawskim Maciejem a Krzyżakami
 
1331
w czasie wypraw krzyżackich na Kujawy i Wielkopolskę Toruń stanowił bazę wypadową
 
1333. 04. 18.
przedłużono do Zielonych Świąt 1334 r. zawarte przez Władysława Łokietka rok wcześniej zawieszenie broni
 
1339
w marcu w ramach procesu warszawskiego przeciw Krzyżakom, w Toruniu odbyły się rokowania między sędziami papieskimi a Krzyżakami dot. pretensji Kazimierza Wielkiego do Pomorza
 
1341
krzyżackie rokowania z poselstwami polskimi i węgierskimi w sprawie zwrotu Pomorza Polsce, w czasie których zmarł wielki mistrz Dietrich von Altenburg
 
1386    
Stare Miasto Toruń przywiesiło swoją pieczęć do dokumentu przymierza zawartego przez wielkiego mistrza Konrada Zöllnera z książętami słupskimi Warcisławem VII i Bogusławem VIII.
Była to dość wyjątkowa sytuacja, bowiem Krzyżacy do momentu porażki pod Grunwaldem w 1410 r. nie uwzględniali udziału ani miast, ani innych stanów, przy układach międzynarodowych. Podobna sytuacja zdarzyła się jeszcze tylko dwa razy: w 1399 i 1408 r. trzy wielkie miasta pruskie (Toruń, Gdańsk, Elbląg) opieczętowały trwaktat o przyjaźni z Erykiem, królem duńskim, szwedzkim i norweskim. Dopiero I pokój toruński z 1411 r. został opieczętowany przez przedstawicieli 6 miast i 5 przedstawicieli rycerstwa, co stanowiło novum w praktyce dyplomatycznej Krzyżaków, a było wyrazem wzrastania roli stanów pruskich, z wielkimi miastami na czele.
 
1402, 1404    
wizyty króla polskiego Władysława Jagiełły związane z pertraktacjami w sprawie wykupu Ziemi Dobrzyńskiej od Krzyżaków
 
1411. 02. 01.    
zawarcie pierwszego pokoju toruńskiego polsko-krzyżackiego
 
1424,1425,1426,1429,1430    
pobyty króla Władysława Jagiełły na zamku Dybów, gdzie prowadził rokowania z Krzyżakami
 
1433    
zjazd przedstawicieli stanów pruskich, w czasie którego burmistrz toruński Hermann Rusop wezwał wielkiego mistrza do zawarcia pokoju z Polską; jednocześnie zagroził, że w przeciwnym razie "społeczeństwo samo o pokój się zatroszczy i poszuka sobie takiego władcy, który zapewni bezpieczeństwo"
 
1434    
pertraktacje poprzedzające pokój w Brześciu Kujawskim (1435 r.), na podstawie którego m.in. Polska odzyskała okręg nieszawski, a kupcom pruskim zezwolono na swobodne kontakty handlowe z ziemiami polskimi
 
1452    
wizyta w Toruniu króla polskiego Kazimierza Jagiellończyka na zaproszenie wielkiego mistrza Ludwika von Erlichshausena po rozmowach na Dybowie w sprawie handlu poddanych Polski i państwa krzyżackiego
 
1453    
powstanie Tajnej Rady Związku Pruskiego w Toruniu, która rozpoczęła intensywne przygotowania do przejęcia władzy w kraju i poddania go Królestwu Polskiemu
 
1454. 02. 04.    
Tajna Rada wysyłając z Torunia do Malborka "wielkie" poselstwo formalnie wypowiedziała wielkiemu mistrzowi krzyżackiemu posłuszeństwo
 
1454. 02. 06.    
mieszczanie Starego Miasta Torunia przypuścili szturm na zamek krzyżacki rozpoczynając tym samym ogólnopaństwowe antykrzyżackie powstanie.
 
1454. 02. 10.
Tajna Rada Związku Pruskiego wysłała z Torunia do Kazimierza Jagiellończyka poselstwo (m.in. Jana Bażyńskiego, burmistrza Starego Miasta Torunia Rutgera von Birken) z prośbą o przejęcie władzy nad Prusami, ale na określonych warunkach, zapewniających realny wpływ stanów pruskich na zarządzanie krajem; ponadto wielkie miasta pruskie (Toruń, Gdańsk, Elbląg) chciały uzyskać nadania terytorialne pokrzyżackie i swobody samorządowe; przedstawiciel Torunia dodatkowo miał domagać się zgody króla na zburzenie Nieszawy. Wysłane poselstwo oświadczyło królowi: "Ziemie nasze i nas samych do Królestwa Polskiego włączyliśmy"
 
1454. 04. 15.
przedstawiciele stanów pruskich złożyli w Toruniu przysięgę wysłannikom (m.in. kanclerzowi Janowi Koniecpolskiemu) króla Kazimierza Jagiellończyka. Wówczas też stanom wręczono przywilej inkorporacyjny Prus do Królestwa Polskiego.
 
1454. 05. 28.
rycerstwo i miasta Ziemi Chełmińskiej złożyły na Rynku Staromiejskim królowi Kazimierzowi Jagiellończykowi uroczysty hołd wierności
 
1454-1466    
wojna trzynastoletnia, w czasie której Toruń pełnił rolę głównego ośrodka dla stanów pruskich, a także dla królewskiej władzy polskiej, stanowiąc jej rezydencję w czasie działań wojennych. W efekcie do miasta przybywały różnorodne poselstwa zagraniczne z papieskimi legatami na czele, które podejmowały tutaj inicjatywy mediacyjne. Toruń uczestniczył w wojnie na płaszczyźnie militarnej, finansowej i dyplomatycznej.
 
1454. 07.
król Kazimierz Jagiellończyk przyjął w Ratuszu Staromiejskim posłów Rzeszy Niemieckiej, chcących zaniechania przez wojsko polskie oblężenia Malborka
 
1454. 09. 09.
Kazimierz Jagiellończyk opuścił Toruń udając się pod Chojnice, gdzie poniósł klęskę w bitwie z armią krzyżacką (18.09.). Z Torunia wysłano pod Chojnice działa i proch dla artylerii oblężniczej i polowej.
 
1454. 09. 25.
pobyt króla Kazimierza Jagiellończyka na zamku dybowskim, gdzie Rada toruńska na pocieszenie porażki pod Chojnicami ofiarowała mu 3 sztuki sukna angielskiego, zapewniając o swoim poparciu w dalszej walce z Krzyżakami.
 
1454. 11. 11-16.
na zamku Dybów Kazimierz Jagiellończyk wydał statuty nieszawskie
 
1454. 11.
armia pospolitego ruszenia przeszła mostem pontonowym Wisłę w Toruniu na bitwę pod Łasinem, skąd bezskutecznie wracała przez Toruń około 20 stycznia
 
1455. 09.
armia pospolitego ruszenia ponownie przekroczyła Wisłę w Toruniu w drodze pod Łasin, po porażce wracając przez Toruń Kazimierz Jagiellończyk pozostał tu do połowy grudnia
 
1456. 07.
rokowania na zamku dybowskim Kazimierza Jagiellończyka, posłów Polski i stanów pruskich z nieopłaconymi zaciężnymi krzyżackimi, którzy zaoferowali Polsce sprzedaż kilku zamków otrzymanych od Krzyżaków. W wyniku tego 3 dawnych zamków krzyżackich i miast z Malborkiem została przejętych przez Polskę w czerwcu 1457 r.
 
1457. 08. 26.
Kazimierz Jagiellończyk w zamian za ogromną pomoc Torunia w wojnie z Krzyżakami wystawił w Malborku przywileje dla Torunia (tzw. przywileje kazimierzowskie) zapewniające mu znaczne posiadłości ziemskie, prawo składu, prawo mennicze i szerokie swobody samorządowe. Podobne przywileje otrzymały pozostałe dwa wielkie miasta pruskie: Gdańsk i Elbląg
 
1458. 07.
armia pospolitego ruszenia znowu przekroczyła Wisłę w Toruniu zmierzając do Malborka zajętego przez siły krzyżackie. Po nieudanym ataku na zamek malborski król wracał przez Toruń w połowie października
 
1460. 09.
pobyt Kazimierza Jagiellończyka na zamku dybowskim, skąd kierował siłami zbrojnymi przeciw Krzyżakom opanowującym pobliskie Chełmno, GolubBrodnicę. Tutaj też spełniając dawniejsze obietnice dla Torunia wydał zezwolenie na przeniesienie Nieszawy w górę Wisły, zyskując dalsze (też finansowe) poparcie torunian w wojnie.
 
1460. 11. 10
wojska toruńskie wraz z wojskami królewskimi rozpoczęły zakończone po 11 miesiącach sukcesem oblężenie zamku w Świeciu zajętego przez Krzyżaków. Zamek obsadzili torunianie czuwając nad szlakiem wiślanym z Torunia do Gdańska. Po ugodzie z królem torunianie współwładali zamkiem czerpiąc połowę dochodów do 1520 r.
 
1462. 07.
Kazimierz Jagiellończyk przebywał na zamku dybowskim wraz  z królową Elżbietą oraz zaciężnymi przez 3 miesiące
 
1464. 07.
w Toruniu odbywały się rozmowy pokojowe polsko-krzyżackie przy rozjemstwie posłów lubeckich wraz z wysłannikami kilku miast meklemburskich i Lüneburga jako reprezentantami Hanzy. W okazałej delegacji polskiej uczestniczył m.in. Jan Długosz.
 
1465. 08. 18
komtur elbląski, Heinrich von Plauen proponuje Radzie miasta Torunia powrót do państwa krzyżackiego za oddanie miastu całej Ziemi Chełmińskiej na własność. Toruń wiernie trwając po stronie Królestwa Polskiego propozycję odrzucił, grożąc jednocześnie, że dalsi posłowie z podobnymi propozycjami będą utopieni.
 
1466. 09. 08.
rozpoczęcie pertraktacji pokojowych przy udziale czołowych radców Korony i Prus oraz uczonych ekspertów (m.in. Jana Długosza, Jakuba z Szadka) i pośrednictwie legata papieskiego, początkowo pod zamkiem dybowskim, później w Dworze Artusa.
 
1466. 10. 19.    
zawarcie drugiego pokoju toruńskiego
 
1495    
wizyta króla Jana Olbrachta, w czasie której skutecznie pertraktowano z Radą Pruską o uchwaleniu nowych podatków. Poruszano też zaproponowaną przez biskupa warmińskiego, Łukasza Watzenrode oraz Kallimacha, kwestię przeniesienia Krzyżaków na Podole do walki z Turkami i Tatarami
 
1501    
wizyta króla Jana Olbrachta związana z łamaniem przez Krzyżaków postanowień drugiego pokoju toruńskiego. Król zmarł jednak w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego
 
1504    
wizyta króla Aleksandra Jagiellończyka, w czasie której trwały dyskusje polityczne z poselstwem książąt saskich w kwestii przysięgi wierności i zmian w traktacie drugiego pokoju toruńskiego. Ponadto król przyjął poselstwo posłów moskiewskich (w sprawie walk litewsko-moskiewskich) i tatarskich
 
1519-1520    
obrady w Toruniu sejmu koronnego i Rady Pruskiej z udziałem króla Zygmunta Starego w związku z groźbą wojny z Zakonem Krzyżackim (który nie chciał złożyć przysięgi wierności na postanowienia drugiego pokoju toruńskiego). Decyzja o wybuchu wojny zapadła w 1519 roku po spotkaniu króla z wielkim mistrzem, Albrechtem Hohenzollernem. Na okres wojny Toruń stanowił główną kwaterę królewską, dokąd przybywały oddziały zaciężnych koronnych, a także poselstwa zagraniczne próbujące pośredniczyć w zawarciu pokoju. Mistrz został ponownie przyjęty przez króla w czerwcu 1520 roku, jednak do hołdu nie doszło.
 
1521    
król Zygmunt Stary podpisał ostatni w historii rozejm polsko-krzyżacki, zwany kompromisem toruńskim, zakończony w 1525 roku sekularyzacją Prus Książęcych i hołdem Albrechta Hohenzollerna na rynku w Krakowie.
drukuj  poleć artykuł
Ostatnia modyfikacja 23-01-2017 01:42
Booking.com

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca:

    Sonda

    Które miejsca w okolicy planujesz odwiedzić będąc w Toruniu (max 3):