Toruń TOP

Największe atrakcje turystyczne Torunia i okolicy

Jesteś w: Strona główna » O Toruniu » Krzyżacy » Drugi Pokój Toruński 1466

Drugi Pokój Toruński 1466

Układ pokojowy zawarty w niedzielę, 19. października w toruńskim Dworze Artusa, między Polską a Krzyżakami. Pokój kończył wojnę trzynastoletnią. Na mocy pokoju Polska odzyskała zachodnią część państwa krzyżackiego (tzw. Prusy Królewskie, tj.: Pomorze Gdańskie (dostęp do Bałtyku), Ziemię Chełmińską, Żuławy), która początkowo miała autonomię oraz Warmię; wschodnia część (późniejsze Prusy Książęce) stała się lennem Polski.

Traktat pokojowy zawarto w mieście, które zasłynęło wiernością i pierwsze wzniosło sztandar powstania antykrzyżackiego. Toruń, w nagrodę za wierność i pomoc w prowadzeniu wojny, został obdarowany licznymi przywilejami królewskimi oraz 15 wsiami i folwarkami pokrzyżackimi (łączna powierzchnia majątków miejskich wynosiła ponad 30 tysięcy ha, podczas gdy przed wojną tylko 4,2 tysiąca ha); wszystkie wsie posiadał Toruń prawem szlacheckim jakiego używały tylko stołeczne Kraków i Wilno (musiał więc wystawiać zbrojny poczet na wojny, ale był wolny od podatków i kwaterunków); uzyskał też Toruń tytuł samodzielnego miasta królewskiego, prawo wysyłania posłów na sejm pruski, zwolnienie od opłat na rzecz króla, a jego samego reprezentował w mieście burgrabia, mianowany spośród przedstawianych przez Radę Miasta kandydata, itp.

Uroczystego zaprzysiężenia i opieczętowania traktatu dokonał król Kazimierz Jagiellończyk ze strony polskiej, a następnie wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Ludwig von Erlichshausen. Upamiętnieniem zawarcia pokoju jest namalowany w latach 1870-1873 wielki obraz toruńskiego malarza Mariana Jaroczyńskiego, przedstawiający akt zawarcia ugody. Obraz ten można oglądać w Muzeum Okręgowym w Ratuszu Staromiejskim. Dla uczczenia 500. rocznicy zawarcia pokoju wybito okolicznościowy medal pamiątkowy.

Z punktu widzenia Torunia

zwycięstwo Polski w wojnie 13-letniej i II pokój toruński nie przyniosły na dłuższą metę polepszenia sytuacji gospodarczej tego miasta.
Mieszczanie toruńscy finansujący wojnę uważali, że zrzucenie zależności od Krzyżaków zapewni im lepsze warunki ekonomiczne, otworzy dostęp do rynków i terytoriów Królestwa Polskiego, zapewni większą samodzielność polityczną. Toruń wspierając króla polskiego wydał na wojnę bajońskie sumy (szacowane przez historyków na prawie 200 tysięcy grzywien, tj. kwotę równą dochodom ówczesnego Krakowa w ciągu 80 lat, a Poznania w ciągu 270 lat), ale zmieniona w wyniku postanowień pokoju sytuacja geopolityczna spowodowała, że wszystkie oczekiwania torunian nie spełniły się - Polakom bardziej zaczęło się opłacać zrezygnować z pośrednictwa toruńskich kupców i wieźć swoje towary bezpośrednio do Gdańska, który wtedy zaczął górować nad Toruniem. Wprawdzie Toruń otrzymał - już w 1457 r. - od króla Kazimierza Jagiellończyka ważne nowe przywileje, w tym handlowe, to jednak nie zrównoważyły one strat wynikających ze słabnącego handlu toruńskiego i rosnącego w siłę handlu gdańskiego. Podejmowano wprawdzie działania mające utrzymać pozycję handlową Torunia, jak np. prawo składu, przymus drogowy, rozbudowane z czasem wielkie międzynarodowe jarmarki , jednak nie zdołały one dorównać do osiągnięć z handlu w okresie XIII-XIV w.
Nieporównywalny natomiast był wzrost znaczenia politycznego Torunia na arenie ogólnopaństwowej, a zwłaszcza w Prusach Królewskich. Otwierał się nowy okres nowożytnego Torunia - Respublicae Thorunensis.