Towarzystwo Jaszczurcze
|
Związek rycerstwa Ziemi Chełmińskiej, utworzony w 1397 roku w celu walki z zakonem krzyżackim o obronę jej praw i interesów. Jaszczurkowcy obowiązani byli do niesienia sobie wszelkiej możliwej pomocy przeciwko komukolwiek, kto by ich "krzywdził lub dręczył". Z obowiązku tego byli zwolnieni w dwóch jedynie przypadkach: po pierwsze, jeśli jakiś członek bractwa miał konflikt z władzą zwierzchnią, czyli z zakonem krzyżackim, a po drugie w przypadku sporów między rodzinami stowarzyszonych. Ponadto na członkach stowarzyszenia ciążył obowiązek udzielenia pomocy tym współbraciom, którzy w sposób niezawiniony popadliby w biedę lub dotknęłoby ich jakieś inne nieszczęście.
Założycielami Towarzystwa Jaszczurczego było czterech rycerzy: Mikołaj i Hanusz z Ryńska oraz ich kuzyni Fryderyk i Mikołaj z Kitnowa.
Towarzystwo działało legalnie i jawnie w Radzyniu Chełmińskim na podstawie statutu zatwierdzonego przez Krzyżaków. Miało dbać o interesy rycerstwa Ziemi Chełmińskiej, w dużej części pochodzenia polskiego. W statucie Towarzystwa jest jednak mowa o „naszej tajemnicy”, której pod groźbą utraty czci nie wolno było wyjawić nikomu spoza bractwa.
Członkowie zbierali się na narady w kościele św. Anny w Radzyniu Chełmińskim, jednak za zgodą wielkiego mistrza, w 1408 roku przeniesiono z Radzynia Chełmińskiego wikarię Towarzystwa do Kościoła św. Jakuba w Nowym Mieście Toruniu. Wikaria działała pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, stąd można przypuszczać, iż w miejscu, gdzie dziś w południowej nawie Kościoła znajduje się Drzewo Życia, tj. przy ściennym malowidle przedstawiającym legendę o tej świętej, stał niegdyś ołtarz Jaszczurkowców. Ponadto znajdujące się przy polichromii wąskie wejście do wieżyczki "rycerskiej" i dalej nad sklepienie nawy, mogło prowadzić do pomieszczenia w wieży Kościoła, służącego jako prawdopodobne miejsce tajnych obrad Towarzystwa.
Po zawarciu pierwszego pokoju toruńskiego w 1411 roku wielki mistrz krzyżacki Heinrich von Plauen, wbrew postanowieniom tego traktatu, krwawo rozprawił się z opozycją rycerską kierowaną przez Towarzystwo, którego przywódcę, Mikołaja z Ryńska, stracono w Grudziądzu (czytaj tutaj). |
Tablica pamiątkowa pamięci Mikołaja z Ryńska, założyciela Towarzystwa Jaszczurczego, umiejscowiona w Ryńsku niedaleko Torunia.
Drzewo Życia w kościele św. Jakuba na Nowym Mieście w Toruniu
|
Ostatnia modyfikacja 02-12-2015 17:38
