Grudziądz i okolice
W skrócie
► prawa miejskie 1291 r. zwiedzanie grudziądza zabytki grudziądz przewodnicy
► miasto powiatowe, liczące 89.450 mieszkańców (4. co do wielkości miasto w województwie; 2022.12.31.),
► położone 65 km na północ od Torunia (droga krajowa nr 91 Toruń-Stolno-Gdańsk, ze Stolna droga nr 55 do Grudziądza lub autostrada A1 (E75)), mapa
► ośrodek turystyczny - stare miasto z zabytkami i efektowną panoramą nadwiślańską,
► inne atrakcyjne miejsca niedaleko:
Radzyń Chełmiński - ruiny wielkiego zamku krzyżackiego (20 km na płd.-wsch.), Rogóźno-Zamek - ruiny zamku krzyżackiego (17 km na wsch.), Gruta - jeden z najstarszych kościołów ceglanych Ziemi Chełmińskiej (22 km na wsch.), Dąbrówka Królewska - jeden z najstarszych kościołów ceglanych na Ziemi Chełmińskiej (15 km na wschód), Szynwałd - jeden z najstarszych kościołów ceglanych Ziemi Chełmińskiej (40 km na północny-wschód), Szczepanki - kościół gotycki (23 km na wschód), Sarnowo - kościół gotycki (25 km na południe), Szembruk - rzadki zabytek drewnianego budownictwa sakralnego na Północy (25 km na północny-wschód), Szynych - kościół barokowy (14 km na południe), Łasin - stara osada, wzmiankowana za czasów Bolesława Chrobrego (30 km na wschód), Nowe - zabytkowe średniowieczne miasto (25 km na północ).
► miasto powiatowe, liczące 89.450 mieszkańców (4. co do wielkości miasto w województwie; 2022.12.31.),
► położone 65 km na północ od Torunia (droga krajowa nr 91 Toruń-Stolno-Gdańsk, ze Stolna droga nr 55 do Grudziądza lub autostrada A1 (E75)), mapa
► ośrodek turystyczny - stare miasto z zabytkami i efektowną panoramą nadwiślańską,
► inne atrakcyjne miejsca niedaleko:
Radzyń Chełmiński - ruiny wielkiego zamku krzyżackiego (20 km na płd.-wsch.), Rogóźno-Zamek - ruiny zamku krzyżackiego (17 km na wsch.), Gruta - jeden z najstarszych kościołów ceglanych Ziemi Chełmińskiej (22 km na wsch.), Dąbrówka Królewska - jeden z najstarszych kościołów ceglanych na Ziemi Chełmińskiej (15 km na wschód), Szynwałd - jeden z najstarszych kościołów ceglanych Ziemi Chełmińskiej (40 km na północny-wschód), Szczepanki - kościół gotycki (23 km na wschód), Sarnowo - kościół gotycki (25 km na południe), Szembruk - rzadki zabytek drewnianego budownictwa sakralnego na Północy (25 km na północny-wschód), Szynych - kościół barokowy (14 km na południe), Łasin - stara osada, wzmiankowana za czasów Bolesława Chrobrego (30 km na wschód), Nowe - zabytkowe średniowieczne miasto (25 km na północ).
► międzynarodowa atrakcyjność turystyczna: 
(zobacz znaczenie gwiazdek tutaj)
(zobacz znaczenie gwiazdek tutaj)
i
Panorama Grudziądza od zachodu. Kliknij aby powiększyć
|
||
O Grudziądzu
Grudziądz znajduje się na północy województwa kujawsko-pomorskiego, w Kotlinie Grudziądzkiej, na prawym, wysokim brzegu Wisły (tędy przebiega granica miasta i powiatu grudziądzkiego), na północnych krańcach Ziemi Chełmińskiej. Jest czwartym co do wielkości miastem województwa, liczącym prawie 100 tys. mieszkańców.
Miasto położone na krawędzi skarpy wiślanej, zachowało średniowieczne regularne rozplanowanie o zarysie prostokąta z prawie kwadratowym rynkiem w środku i kościołem parafialnym św. Mikołaja w północno-wschodnim narożniku. Poniżej skarpy, obudowanej spichrzami, znajdował się port. Charakterystyczną dla Grudziądza panoramę tworzy usytuowany na wiślanej skarpie zespół spichrzy. Pochodzą one w zdecydowanej większości z XVII-XVIII w., czyli największego rozkwitu handlu spławnego na Wiśle. Na zespół składa się 20 obiektów, które z czasem zostały włączone w system obronny miasta. |
Widok z Góry Zamkowej na wieże: dawnego kolegium jezuickiego oraz fary św. Mikołaja
|
Historia Grudziądza
Na kartach historii Grudziądz pojawia się ok. 1222 r., kiedy to wraz z innymi posiadłościami w Ziemi Chełmińskiej został przekazany przez księcia mazowieckiego Konrada biskupowi misyjnemu dla Prus, Chrystianowi.
Już w 1231 r. Grudziądz zostaje przejęty przez Krzyżaków, którzy rozbudowali siedzibę biskupa Chrystiana, przekształcając ją w zamek krzyżacki. 18 lipca 1290 r. (wg tradycji 18 czerwca 1291 r.) miastu rozciągającemu się na południe od zamku (Góry Zamkowej) nadali prawa miejskie - chełmińskie.
Od 1440 r. Grudziądz należał do Związku Pruskiego. W 1466 roku na mocy II pokoju toruńskiego Ziemia Chełmińska wraz z Grudziądzem wróciła w granice Polski. Dogodne położenie w centralnej części Prus Królewskich zadecydowało o wyborze Grudyidya na obrady sejmu pruskiego, zjazdów stanowych, a w późniejszym okresie sejmiku generalnego pruskiego. Na zjeździe w 1522 roku Mikołaj Kopernik wygłosił słynną rozprawę ekonomiczną o monetach ("De aestimatione monetae"). W latach 1526 - 1772 odbyło się w Grudziądzu 170 sejmików generalnych.
Długoletni okres pokoju sprzyjał rozwojowi miasta, kwitło rękodzielnictwo oraz handel. Pobudowane wówczas spichrze spełniały niepoślednią rolę w handlu z Gdańskiem, Elblągiem i Toruniem. Właśnie w XVI w. Grudziądz obok Torunia i Bydgoszczy był największym eksporterem zboża do portu gdańskiego. Miasto podupadło w okresie wojen szwedzkich i kolejnych epidemii w 1709 i 1740 r. W 1703 r. rozpoczęły się przemarsze wojsk saskich, szwedzkich i polskich powodując straty w ludności oraz gospodarczy upadek. W 1772 r. miasto w wyniku I rozbioru Polski zostało włączone do zaboru pruskiego. W latach 1778-1786 powstała twierdza pruska, w której po upadku powstania listopadowego więziono powstańców pochodzenia chłopskiego. W XIX w. Grudziądz był ośrodkiem polskości. Działały liczne organizacje kulturalno-oświatowe, czasopisma. Do Polski Grudziądz wrócił w 1920 r. W okresie międzywojennym stanowił największy ośrodek wojskowości i kawalerii (Centralna Szkoła Kawalerii, Centralna Szkoła Żandarmerii Wojskowej, szkoła lotnicza). |
W herbie Grudziądza widnieje m.in. postac biskupa Chrystiana, który z tego miejsca od 1218 r. prowadził akcje chrystianizacji pogańskich Prus.
Makieta średniowiecznego Grudziądza
|
Ostatnia modyfikacja 02-08-2023 11:55
