Historia czasopiśmiennictwa toruńskiego
Thornische Nachrichten von Gelehret Sahen
Institutio Literata 1586-1588
Das Gelehrte Preussen 1722-1725
Meletemata Thorunensia, 1726-1762
Thornische Nachrichten von Gelehrten Sachen, 1762-1766
Gazeta Toruńska, 1867-1921
Słowo Pomorskie, 1920-1939
|
Początki czasopiśmiennictwa toruńskiego miały miejsce w okresie złotego wieku - wielkiego rozwoju intelektualnego i kulturalnego Torunia w czasach nowożytnych, zwanego wtedy Królową Wisły. Działające wówczas prężnie słynne toruńskie Gimnazjum Akademickie, oddziałujące intensywnie na całe Prusy Królewskie i ściągające do Torunia młodzież i uczonych mężów z całej niemal środkowej Europy, było właśnie miejscem skupiającym i tworzącym środowisko naukowe. Tutaj też powstawały pierwsze toruńskie i polskie czasopisma. W przeważającej mierze były to publikacje naukowe. Pierwszą z nich było jedyne wtedy na świecie czasopismo pedagogiczne "Institutio Literata" - rocznik, poświęcony metodyce nauczania, którego numery ukazywały się w latach 1586-1588. Tytuł ten zapoczątkował toruńskie tradycje czasopiśmiennictwa, które intensywnie rozwinęły się zwłaszcza w XVIII wieku, a związane były m.in. z Gimnazjum Akademickim.
W Institutio Literata zamieszczano obfity szereg różnowierczych traktatów pedagogicznych, statutów i programów szkolnych, instrukcji z zakresu organizacji szkół typu przeważnie średniego, choć zdarzały się też artykuły dotyczące szkół akademickich. Rocznik charakteryzował się pełnym zasobem publikacji pedagogicznych, którego wielkość wybiegała znacznie ponad inne, późniejsze kodyfikacje. W 1594 r. nawiązano do Institutio wydawnictwem pt. "Orationes decem", gdzie wzorem mówców szkolnych wystąpili toruńscy profesorowie, m.in. Ulrich Schober, Konrad Graser, Kasper Friese i in. Podejmowane w XVIII wieku w Toruniu próby wydawnictw periodycznych należały do najwcześniejszych i najbardziej udanych takich przedsięwzięć na terenie całej Rzeczypospolitej. Toruńska produkcja czasopiśmiennicza, czyniła z miasta jeden z głównych ośrodków inicjatyw naukowo-kulturalnych w Polsce. Pierwszym z tegookresowych periodyków był tygodnik (później kwartalnik) pt. "Das Gelehrte Preussen" >>> ("Uczone Prusy"), publikujący informacje o życiu naukowym Prus, wychodzący w latach 1722-1725. Wydawany w języku łacińskim, niemieckim, rzadziej polskim, przez prorektora Gimnazjum Akademickiego, Jerzego Piotra Schultza. Treścią gazety były informacje o życiu naukowym Prus Królewskich i Królewca, przegląd nowości wydawniczych i biografie osób związanych z Prusami pochodzeniem, zamieszkaniem, działalnością. Obok profesorów toruńskich, którzy stanowili główny sztab współpracowników, współdziałali z pismem prywatni uczeni i profesorowie z innych miast. Ważnym wydawnictwem naukowym było nieregularnie wychodzące w latach 1726-1762 czasopismo "Meletemata Thoruniensia", poświęcone problematyce historyczno-politycznej Prus Królewskich, zawierające także rozprawy naukowe, filozoficzno-humanistyczne oraz prace o działalności Gimnazjum. Ukazywało się z inicjatywy rektora Gimnazjum Akademickiego, Piotra Jaenichena. Po 2-letniej przerwie na rynku wydawniczym pojawiło się kolejne czasopismo naukowe pt. "Preussischer Todes Tempel" ("Pruska Świątynia Śmierci"), wychodzące w latach 1728-1730. Czasopismo powstało z inicjatywy Piotra Schultza. Jako miejsce wydawanie, ze względu na ostrą cenzurę podaje się Konstantynopol, faktycznym miejscem druku jest Toruń. Pismo ma charakter literackiego dialogu bardzo popularnych w XVIII w. "rozmów zmarłych"; do 1730 r. ukazało się 14. Ponadto publikowane są recenzje nowości naukowych z terenu Rzeczypospolitej. Dopiero jednak w 1733 roku (tj. 6 lat wcześniej niż w Gdańsku), także z inicjatywy Piotra Schultza, pojawiła się pierwsza gazeta informacyjna, zawierająca też wiadomości naukowo-kulturalne, pt. "Neuses der Welt" ("Nowości Świata"). Ukazywała się 2 razy w tygodniu, jedynie do 1734 roku, wyszło 141 numerów. W 1760 roku znany toruński publicysta i polityk, ostatni burmistrz Torunia I Rzeczypospolitej, Samuel Luther Geret zaczął wydawać tygodnik informacyjny pt. "Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen nebst einem Anhanhe von Gelehrten Sachen" >>> ("Toruńskie Tygodniowe Wiadomości i Ogłoszenia z Dodatkiem o Sprawach Naukowych"). Było to ważne i znane czasopismo, które zyskało szeroki rozgłos w całej Polsce. Reprezentowało to samo stanowisko polityczne, ideologiczne i wyznaniowe co toruńska Rada Ewangelicka. Dlatego też było ono znienawidzone przez szlachtę za prodysydencikie i antybarskie stanowiska (więcej o kontekście politycznym tego okresu tutaj). Wydawcą pisma był rezydent Torunia na dworze królewskim w Warszawie S. L. Geret, który pełnił jednocześnie funkcję redaktora i nadsyłał obszerne korespondencje z Warszawy. Współredaktorem, który na miejscu czuwał nad pracami redakcyjnymi, był J. A. Kries. Współpracował z nim sekretarz Rady G. Feldner. Obaj redaktorzy, a szczególnie Geret byli blisko związani z grupą zaufanych toruńskich rajców ewangelickich. Nakład czasopisma jak na stosunki polskie był wysoki i wynosił około 500 egzemplarzy. Czytano je paza Taruniem przede wszystkim w miastach Prus Królewskich. Docierało także do Warszawy, Niemiec Północnych i Środkowych, a poszczególne numery wysyłano nawet da Moskwy i do Anglii. W tej sytuacji pismo to mogło odgrywać pewną rolę w kształtawaniu polskiej i niemieckiej opinii publicznej. Doceniał to król Stanisław August Poniatowski i starał się wpływać na jego stanawisko polityczne. Często inspirowała je ambasada rosyjska, a próby w tym kierunku podejmowali też dyplomaci pruscy. Była to gazeta, w której po raz pierwszy w Polsce zaczęto systematycznie publikować obserwacje meteorologiczne, prowadzone w Gimnazjum Akademickim. Gazeta ukazywała się do 1772 roku, a po przerwie, w latach 1792-1795 pod skróconym tytułem "Thornische Wöchentliche Nachrichten und Anzeigen" ("Toruńskie Tygodniowe Wiadomości i Ogłoszenia") w nowej już rzeczywistości zaboru pruskiego. Równocześnie, w latach 1762-1766 wychodziło specjalistyczne pismo, naukowo-literacki dwutygodnik pt. "Thornische Nachrichten von Gelehret Sahen" ("Toruńskie Wiadomości o Sprawach Naukowych"). Redagowane przez poetę, grafika i profesora toruńskiego gimnazjum akademickiego, Johanna Gotlieba Willamowa i związany z nim krąg intelektualny. Czasopismo zamieszczało recenzje różnych wydawnictw krajowych i zagranicznych oraz kronikę wydarzeń naukowo-literackich z terenu Prus Królewskich, Rzeczypospolitej, Królewca i innych ośrodków wschodniopruskich. Na łamach pisma omówiono m.in. głośne dzieło „O skutecznym rad sposobie” S. Konarskiego, rozważania o dziełach Kanta, Rousseau, Pisańskiego, Bacona, Shakespeara, Wielanda i in. W periodyku tym występowały silne związki z innymi ośrodkami kulturalnymi i politycznymi Rzeczypospolitej, widoczne m.in. w popieraniu warszawskiego „Monitora”, drukowaniu utworów A. Naruszewicza i in. Wspomniany wyżej Geret podjął się wydawania w latach 1787-1791 kolejnej gazety informacyjnej pt. "Thornische historische Nachrichten von [...] des jetzigen Türkenkrieges mit Russland und Österreich" ("Toruńskie Wiadomości Historyczne o Wojnie Turecko-Rosyjsko-Austriackiej"), która zawierała także wiadomości lokalne. Wszystkie wspomniane wyżej czasopisma związane były z naukowym kręgiem profesorów Gimnazjum Akademickiego. Ukazywały się najczęściej w języku niemieckim, rzadziej po łacinie i po polsku. Język niemiecki był wówczas używany przez większość mieszkańców Torunia, zwłaszcza przez środowisko wyższych klas społecznych. W czasie zaboru pruskiego, kiedy nastąpiło zasadnicze ograniczenie autonomii i samodzielności miasta - toruńskiej "republiki mieszczańskiej", zaborca nie sprzyjał rozwojowi intelektualnemu nowozdobytych ziem. Okres zaboru pruskiego był czasem rugowania wszystkiego co polskie, a przede wszystkim usuwania języka polskiego z życia publicznego. Przestały więc wychodzić druki polskie, a wzrastające poczucie niemieckiej świadomości narodowej Prus doprowadziło do zakładania niemieckich organizacji i czasopism. Wtedy wychodziły takie tytuły jak: "Thorner Deutsche Zeitung von Politischen, Gelehrten und Ökonomischen Sachen" (1796-99), "Thorner Zeitung" (1800-1809).
Gdy utworzono Księstwo Warszawskie (1806 r.) na ziemiach byłego zaboru pruskiego, które weszły w jego skład ukazywąły się 4 gazety: 2 w Warszawie, 1 w Poznaniu i 1 w Toruniu.
Później w Toruniu ukazywały się: "Thorner Wochenblatt" (1816-1867), "Thorner Zeitung" (1867-1922), "Thorunia. Erzählerin und Anzeigerin an der Weichsel, Brahe und Drewenz" (1830-2), "Thorner Kreisblatt des Königlisch-Preussichen-Landraths zu Thorn" (1844-65), "Thorner Ostdeutsche Zeitung" (1873-1903), "Thorner Presse" (1883-1920, od 1907 r. "Die Presse"), "Podgorzer Anzeiger" (1892-1919).
Jednak właśnie w okresie zaboru pruskiego polskie elity intelektualne prowadziły wzmożoną działalność narodową i patriotyczną. W połowie XIX wieku Toruń stał się największym i najważniejszym na Pomorzu ośrodkiem polskości, gdzie podejmowane były różne inicjatywy, powstawały stowarzyszenia i instytucje mające na celu podtrzymanie i rozwijanie polskiej świadomości narodowej w okolicznościach niewoli. Najpopularniejszą gazetą wówczas była "Gazeta Toruńska" >>> (1867-1921) - pierwszy polski dziennik na Pomorzu, drukowany w drukarni Józefa Buszczyńskiego, znanego działacza patriotycznego. Gazeta Toruńska była pierwszym pismem codziennym w języku polskim na Pomorzu Nadwiślańskim w zaborze pruskim. Odegrała ważną rolę w popularyzowaniu literatury i kultury polskiej, publikując utwory najwybitniejszych jej twórców, a także przekłady. Była zasłużoną w obronie przed germanizacją, represjonowana przez władze niemieckie; współpracowali z Gazetą m.in. J. I. Kraszewski, T. Lenartowicz, W. Kętrzyński. Wcześniej natomiast, bo w 1848 roku zaczął ukazywać się "Biedaczek czyli Duży a Tani Tygodnik dla Biednego Ludu" >>>, skierowany głównie do chłopstwa i plebsu miejskiego. Założycielem i redaktorem był Julian Prejs. Czasopismem rolniczym, ukazującym się od 1871 roku z inicjatywy Rady Gospodarczej przy Towarzystwie Moralnych Interesów Ludności Polskiej pod Zaborem Pruskim w Toruniu był "Gospodarz". W latach 1875-1917 wychodził "Przyjaciel" - jedna z najpoczytniejszych gazet toruńskich, trzecia pod względem nakładu, wydawana przez Ignacego Danielewskiego. Celem działalności "Żebraczka bezdomnych" (1916-1919) było zbieranie funduszy na pomoc dla ofiar I wojny światowej, utrzymywanie kontaktów między społeczeństwem Pomorza a bezdomnymi w Królestwie Polskim oraz jeńcami i żołnierzami polskimi na froncie. W okresie międzywojennym w Toruniu licznie ukazywała się prasa codzienna, dając tym samym opinię o dość dobrze rozwiniętym ruchu wydawniczym miasta. Powszechnie natomiast odczuwano brak wyspecjalizowanych pism kulturalnych; z tego względu ich funkcje przejęły dzienniki. Były to: bezpartyjna, ukazująca się od 1867 r. "Gazeta Toruńska" oraz pisma ugrupowań politycznych: "Głos Robotnika" (w latach 1920-1931), "Obrona Ludu", endeckie "Słowo Pomorskie" (1920-1939) i sanacyjny "Dzień Pomorza" (1929-1938). Jednak pierwsza z nich ("Gazeta Toruńska") została zlikwidowana już w 1921 roku wobec nowej sytuacji niepodległościowej. Pozostałe gazety związane były z partiami politycznymi, co uwypuklało się w publikowanych przez nie treściach. "Głos Robotnika" i "Obrona Ludu" kierowane były głównie do robotników, dużo miejsca poświęcały materiałom historyczno-literackim i patriotycznym.
Najpoważniejszą gazetą Torunia i Pomorza międzywojnia było "Słowo Pomorskie", utrzymujące cały okres wysoki poziom, jednak ze względu na publikowane treści było nieraz przedmiotem administracyjnych szykan. Ponadto istniał w Toruniu oddział krakowskiego "Ilustrowanego Kuryera Codziennego".
Dopiero w drugiej połowie lat 30. pojawiła się "Teka Pomorska" - specjalistyczne pismo pomorskie poświęcone kulturze, które jednak nie w pełni zrealizowało zamierzone cele aktywnej promocji kultury Pomorza w Polsce. Wydawane było przez Koło Literackie Konfraterni Artystów działającej Piwnicy Gdańskiej Ratusza Staromiejskiego. Ponadto ukazywały się efemeryczne przedsięwzięcia, próbujące nadrobić brak wyspecjalizowanych pism, kończące się jednak już na kilku numerach. Nie znajdywały bowiem popytu wśród nie w pełni ukształtowanych kręgów kulturalno-naukowych. Były to więc: "Sztuka i Życie. Tygodnik Artystyczno-Literacki" (1929 r.), "Maska Toruńska. Tygodnik Poświęcony Sztuce" (1929 r.) - wydawane przez środowisko teatralne; "Bicz Pomorski. Tygodnik Satyryczno-Humorystyczny" (1928-1929), a także wydawany przez Magistrat m. Torunia i Wydział Powiatowy Powiatu Toruńskiego informacyjny "Tygodnik Toruński" (1924-1939; w latach 1927-1929 pt. "Orędownik Toruński", w latach 1929-1939 pt. "Ogłoszenia magistratu m. Torunia"). Ponadto na uwagę zasługuje pismo "Młody Gryf", kierowane do młodzieży oraz "Straż nad Wisłą". Wspomnieć trzeba też, że w okresie tym wychodziły w Toruniu regionalne gazety przeznaczone dla mniejszości niemieckiej (która w samym Toruniu wynosiła jedynie 3%). W czasie II wojny światowej okupacyjne władze hitlerowskie zamknęły wszystkie czasopisma polskie, wprowadzając dziennik niemieckojęzyczny "Thorner Freiheit".
W Toruniu, jak w całym okupowanym kraju, od jesieni 1939 roku działał polski ruch oporu, wydający własne gazety konspiracyjne. Nadrzędnym celem tej prasy była walka z okupantem, informowanie o rzeczywistej sytuacji na froncie i wydarzeniach na świecie i w kraju, agitacja do czynnego oporu, a także podtrzymywanie nadziei na zwycięstwo w wojnie; była też łącznikiem między poszczególnymi organizacjami podziemnymi. Niektóre z gazet wyrażały też poglądy polityczne, odnoszące się do przyszłości Polski. Podawane wiadomości pochodziły głównie z nasłuchu radiowego oraz z centralnych biuletynów Armii Krajowej. W Toruniu znane są 4 tytuły prasy konspiracyjnej: "Za naszą i waszą wolność" (pierwsza gazeta konspiracyjna na Pomorzu), największe czasopismo "Nasza Warta", "Wolna Polska", "Tu mówi Londyn".
Po II wojnie światowej, na skutek decyzji władz państwowych, zniszczona została długa toruńska tradycja czasopiśmiennicza, a cały park maszynowy redakcji i drukarń wywieziono do Bydgoszczy (patrz też: Stosunki toruńsko-bydgoskie), do której w nowej rzeczywistości komunistycznej przeniesiono siedzibę województwa z Torunia: Ponieważ Bydgoszcz jest miastem robotniczym (...) przeto słusznym było nasze założenie, że te najwyższe władze administracyjne powinny być pod stałą kontrolą mas pracujących i partii demokratycznych, a w Toruniu prawdopodobnie województwo byłoby pod naciskiem mieszczaństwa, kryjącego w sobie pozostałości reakcyjne – zanotowano w protokole z 1. września 1945 r. z plenum Komitetu Miejskiego PPR w Bydgoszczy słowa I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PPR, Antoniego Alstera.
Jedynie do 1948 roku wydawano w Toruniu kilka dzienników. Były to: znane z czasów międzywojennych "Słowo Pomorskie", które już po kilku numerach (w marcu 1945 roku) zostało zastąpione "Nowym Dniem Robotnika". Ten wkrótce zmienił nazwę na "Robotnika Pomorskiego" i po połączeniu w marcu 1947 roku z grudziądzkim "Głosem Pomorza", wychodził pod tą nazwą w Toruniu do 1948 roku. W latach 1946-1947 ukazywał się jeszcze tygodnik "Głos Demokratyczny".
Do roku 1948 skoncentrowano kadrę dziennikarską w nowej stolicy województwa, Toruń opuszczają znani i cenieni ludzie pióra. Naciski komunistycznych władz państwowych i ich tendencje do organizowania wszelkich form kontrolowanego i centralnie sterowanego życia kulturalnego jedynie w miastach wojewódzkich, były główną przyczyną likwidacji m.in. toruńskich czasopism oraz wyposażenia prasowego drukarń toruńskich, skąd przeniesiono park maszynowy do Bydgoszczy. Od 1949 roku ukazywały się w Toruniu jedynie lokalne mutacje informacyjnych dzienników bydgoskich ("Gazety Pomorskiej" - "Gazeta Toruńska", "Ilustrowanego Kuriera Polskiego", a wcześniej "Ziemi Pomorskiej"), w których jednak aktywnie angażowało się środowisko toruńskie. Dopiero w 1967 roku powstał istniejący do dziś toruński dziennik (początkowo popołudniowy) "Nowości" - jedyny w ówczesnych miastach powiatowych, cieszący się zawsze dużą popularnością. W sierpniu 1980 roku pojawiły się w Toruniu pierwsze niezależne gazetki Solidarności; jedną z pierwszych było "Wolne Słowo", "TAS. Toruńska Agencja Salidarności". Po wprowadzeniu stanu wojennego 13. grudnia 1981 rok prasa niezależna zeszła do podziemia. Zaczęły wychodzić i inne gazety, często w poszczególnych zakładach pracy (najbardziej znane w Elanie, Apatorze i Merinotexie). Były to zwykle imprezy kilkunumerowe, miały charakter informacyjny i na ogół nie zajmowały się komentarzem. Ogółem zarejestrowano takich około 35, z czego najdłużej ukazywały się organy Zarządu Regionu Toruńskiego NSZZ Solidarności: "TAS. Toruńska Agencja Solidarności" (42 numery), "TIS. Toruński Informator Solidarności (170 numerów), "Kontra" (33 numery). Po 13. grudnia 1981 roku przygotowywano się także do wydawania w Toruniu większego (48 str.) i powszechnego pisma, zajmującego się szerokim kręgiem zagadnień politycznych i historycznych. Pierwszy nr "Kwartalnika Polityczno-Historycznego" miał się ukazać w grudniu 1983 roku, następnie przesunięto termin na wrzesień 1984 roku; niestety nie zrealizowano tego pomysłu, mimo, że nr 1 złożono już do druku. Prasa niezależna zaczęła więc ukazywać się w Toruniu dopiero po przemianach w 1989 roku. W tymże roku, 13 grudnia wznowiono biuletyn Zarządu Regionu Toruńskiego NSZZ Solidarność "Wolne Słowo" z 1980 r., teraz ukazujący się pod tytułem "Wolne Słowo. Tygodnik Pomorski". Do 1992 roku, poza "Toruńskim Informatorem Kulturalnym", nie ukazywało się w Toruniu żadne samodzielne pismo społeczno-kulturalne. Wtedy to powstał "Przegląd Artystyczno-Literacki", zyskując szybko popularność, a od 1996 roku już jako czasopismo ogólnopolskie. W latach PRL miejscowi autorzy literaccy z przyczyn od siebie niezależnych (możliwość istnienia takich pism jedynie w miastach wojewódzkich) związani byli z periodykami bydgoskimi (w latach 1945-1948 "Arkona", 1951-1955 "Nowy Tor", 1955-1972 "Pomorze", od 1958 roku "Fakty i Myśli"), a znaczna część ich pracowników etatowych pochodziła i mieszkała w Toruniu.
Skromne czasopiśmiennictwo toruńskie okresu powojennego i PRL dopełniają periodyki studenckie i związane z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika. W 1946 roku wychodziła "Alma Mater Thorunensis", w 1952 roku powstał "Głos Uczelni", pierwotnie podlegający wpływom ideologicznym socrealizmu, a z przerwami ukazujący się obecnie. Akademickie środowisko literackie uaktywniło się po 1956 roku, czego wyrazem była próba wydawania pisma literackiego "Helikon", zakończona jednak na 1. numerze. W latach 1958-1960 środowisko studenckie wydawało kwartalnik "Młoda Myśl". Jednak brak pisma kulturalnego z prawdziwego zdarzenia, o który od kilkudziesięciu lat domagało się toruńskie środowisko literackie, niekorzystnie wpływał i hamował rozwój kultury w mieście. Lukę tę wypełnił dopiero w warunkach demokratycznych w 1992 roku, wspomniany wcześniej "Przegląd Artystyczno-Literacki". Tymczasem czasopisma związane z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika były w większości czasopismami naukowymi.
Rozwój czasopiśmiennictwa toruńskiego na szerszą skalę nastąpił wraz z przemianami polityczno-gospodarczymi w Polsce na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Dopiero teraz zaszły warunki i możliwości swobodnego wydawania wielu specjalistycznych tytułów, z których część to periodyki ogólnopolskie a nawet międzynarodowe. Ich ogólna liczba jest znacząca i stawia Toruń w czołówce polskich miast w tym względzie, przypominając i kontynuując bogate toruńskie tradycje czasopiśmiennicze zapoczątkowane już w XVI wieku. W latach 90. zaczęły powstawać niezależne tygodniki informacyjne ("Kronika", "Flis", "Czas Torunia"), które jednak nie zdołały zyskać popularności, utrzymać się na rynku i zwykle po kilku lub kilkudziesięciu numerach przestały się ukazywać. W 1997 roku utworzono w Toruniu regionalny dodatek "Gazety Wyborczej" pn "Gazeta w Toruniu", który wyodrębnił się z wcześniejszego dodatku "Gazeta Regionalna", wychodzącego w Bydgoszczy od 1991 roku. Obok cieszących się największą popularnością wspomnianych wyżej "Nowości" oraz bydgoskiej "Gazety Pomorskiej" jest to jeden z trzech i zarazem najpoczytniejszych dzienników ukazujących się w Toruniu. Od 2004 roku ukazywał się ciekawy Miesięcznik Kulturalno-Informacyjny "Ilustrator", drukowany w wyrafinowanej szacie graficznej. Innym typem ukazujących się obecnie czasopism są periodyki specjalistyczne i naukowe. Szczególny ich rozwój nastąpił też w latach 90. Od tego czasu wychodzą więc tytuły poświęcone sprawom pedagogiczno-dydaktycznym: "Toruńskie Studia Dydaktyczne", "Wychowanie na co dzień", "Czterdzieści pięć minut", "Kultura i edukacja"; w 1998 roku powstał dwumiesięcznik turystyczno-krajoznawczy "Pomorze i Kujawy"; istnieje także od 1952 roku "Głos Uczelni"; nieformalną kontynuacją programową dawnego "Toruńskiego Informatora Kulturalnego" jest miesięcznik "Ikar", wydawany przez Wydział Promocji i Informacji Urzędu Miasta, skupiający się na publikowaniu wykazów imprez kulturalnych i krótkich komentarzy do nich. Swoje wydawnictwa publikują też różne instytucje (np. "Biuletyn Informacji Kulturalnej Wojewódzkiego Ośrodka Animacji Kultury", "Informator przyrodniczy" Zarządu Okręgu Ligi Ochrony Przyrody). Zupełnie odrębną kwestią są wydawnictwa naukowe (ogólnopolskie i międzynarodowe), które związane są z instytucjami naukowymi: Uniwersytetem Mikołaja Kopernika, który łącznie wydaje kilkadziesiąt tytułów (w większości są to czasopisma wydawane w serii "Acta Universitatis Nicolai Copernici" - do 1973 roku "Zeszyty Naukowe UMK" oraz inne specjalistyczne periodyki), Towarzystwem Naukowym w Toruniu (6 tytułów, w tym kilka powstałych jeszcze w XIX wieku), Regionalnym Ośrodkiem Badań i Dokumentacji Zabytków. Poza tym w Toruniu wydaje się inne periodyki naukowe i specjalistyczne, często o zasięgu ogólnopolskim, m.in. "Czasy Nowożytne", "Urania", "Folia Torunniensia". Więcej: - Bäcker R.: Opis niezależnej prasy Torunia (wrzesień 1980 - 13 grudnia 1981), Acta UNC, Nauki Polityczne, nr 21, 22, Toruń 1991 - Bełkot J.: O życiu literackim Torunia w latach 1945-1948, Rocznik Toruński, t. 11, Toruń 1976 - Bełkot J.: O życiu literackim w Toruniu w latach 1949-1975, Rocznik Toruński, t. 13, Toruń 1978 - Bełkot J.: Życie literackie międzywojennego Torunia. Zarys problematyki, Rocznik Toruński, t. 17, Toruń 1986 - Kędra E.: Prasa Polskiej Partii Socjalistycznej w latach 1945-1947 w Toruniu, Rocznik Toruński, t. 12, Toruń 1977 - Kędra E.: Z dziejów polskiej prasy konspiracyjnej w Toruniu (1939-1945), Rocznik Toruński, t. 13, Toruń 1978 - Kędra E.: Z dziejów prasy toruńskiej w 1945 r., Rocznik Toruński, t. 14, Toruń 1979 - Pepliński W.: Prasa toruńska w latach 1920-1939, Zapiski Historyczne, t. 48, z. 3, Toruń 1983 - Salmonowicz S.: Toruńskie czasopisma naukowe w XVIII w., Rocznik Toruński, t. 11, Toruń 1976 Historyczne czasopisma toruńskie w Kujawsko-Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej: - Das Gelehrte Preussen >>> - Thornische Nachrichten von Gelehrten Sachen >>> - Gazeta Toruńska >>> - Thorner Freiheit >>> - Biedaczek... >>> |
Opracowanie: Arkadiusz Skonieczny
Ostatnia modyfikacja 16-12-2023 15:42
