Toruń TOP

Największe atrakcje turystyczne Torunia i okolicy

Jesteś w: Strona główna » Atrakcje turystyczne Torunia » Zabytki Torunia » Zamki » Zamek Krzyżacki (ruiny)

Zamek Krzyżacki (ruiny)

Średniowieczny Zespół Miejski

ul. Przedzamcze 3

Zobacz na mapie >>

Ranga zabytku:

Czytaj też:

• Zwiedzanie ruin zamku krzyżackiego

• Zamek przed rozbiórką

• Krzyżacy

• Zdobycie zamku w 1454 r.

• Wojna 13-letnia

• Zamek Dybów

Zobacz teren zamku krzyżackiego dziś

Ruiny zamku krzyżackiego w Toruniu są pozostałościami po pierwszej i jednocześnie najstarszej warowni krzyżackiej na terenie Ziemi Chełmińskiej. Dlatego rozplanowanie zamku toruńskiego (na narysie podkowy) jest inne od typowych zamków krzyżackich na planie czworoboku.

Teren zamku o powierzchni ok. 2,2 ha jest jedną z trzech części toruńskiego Średniowiecznego Zespołu Miejskiego, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO (patrz mapa).

Wybudowany w Toruniu zamek był bazą wypadową do podboju Prusów i tworzenia na ich terenie potężnego państwa zakonnego.
Komturski zamek, którego budowę rozpoczęto po połowie XIII wieku, składał się z zamku głównego, międzymurza i przedzamczy (północnego, górnego i dolnego).
Zamek został zdobyty w lutym 1454 r. przez mieszczan Starego Miasta Torunia, co było fizycznym rozpoczęciem polsko-krzyżackiej wojny trzynastoletniej. Wkrótce został rozebrany decyzją toruńskiej Rady miejskiej, aby uniezależnić się od przyszłej władzy zwierzchniej (jakiejkolwiek - polskiej czy krzyżackiej) i uniemożliwić jej utrzymywania w mieście załogi wojskowej.

Odkopane spod gruzu, uporządkowane i zabezpieczone (w 1966 roku z okazji 500. rocznicy zawarcia drugiego pokoju toruńskiego i 1000-lecia państwa polskiego), w formie trwałej ruiny, fragmenty zamku pełnią dziś rolę pomnika upamiętniającego zwycięską wojnę z Zakonem i powrót Torunia do Polski (mówi o tym specjalna tablica pamiątkowa przy wejściu na teren zamku (przedzamcze północne) od ul. Przedzamcze).

W trakcie prac archeologicznych odsłonięto przyziemie zamku głównego wraz z fragmentami arkadowego krużganku od strony dziedzińca oraz sklepione piwnice. Znaleziono też liczne detale dekoracyjne, jak np. profilowane cegły i kilka rodzajów ceramicznych płytek posadzkowych, a także figuralnych oraz fragmenty dekoracji maswerkowej i florystycznej i części muru z polichromią.

Najlepiej zachowanym fragmentem zamku jest wieża Gdanisko z początku XIV wieku, postawiona nad Strugą Toruńską; miała ona funkcję sanitarną i obronną (strzegąc głównego wjazdu do zamku). Za Gdaniskiem średniowieczny mur z arkadami, blankami i hurdycją, który był zewnętrznym murem wschodnim zespołu zamkowego, obok zabudowania dawnego zamkowego młyna górnego, a dalej szeroka fosa wschodnia, użytkowana niegdyś jako staw rybny. Poza fosą leżała rozległa Wola Zamkowa - służebna osada zamkowa.

Bardzo dobrze są też zachowane podziemia zamku głównego, w których do niedawna mieściło się Muzeum Historii Zamku.
Ruiny zamku (poza Gdaniskiem) stanowią ruiny zamku głównego, zarys domu zakonnego oraz fragmenty obwarowania z bramami. Na terenie przedzamcza znajduje się górny młyn, wymieniony już w 1262 roku (budynek przebudowany w 1907 r. na mieszkania, po 2002 r. na hotel zachował jedynie fragmenty gotyku). Obok młyna, naprzeciw mostku, ostrołukowa brama gotycka.

Od Wisły ruiny są oddzielone murem XIX-wiecznych fortyfikacji pruskich, zbudowanych na miejscu wcześniejszych, z 1613 roku.