Unisław
Gotycki kościół został w 1904 r. przeorientowany: widoczne na fotografii wschodnia kamienna ściana i szczyt były pierwotnie częścią prezbiterium, w którym wybito otwór wejściowy, a prezbiterium przeniesiono na przeciwległą, zachodnią ścianę kościoła. Z tego okreu pochodzi także dobudowana wieża.
 
Jeden z parowów na krawędzi Wysoczyzny Chełmińskiej w Unisławiu z rozciągającym się w głębi płaskim terenem Basenu Unisławskiego w dolinie Wisły
|
Jest to duża wieś gminna położona 20 km na zach. od Chełmży (29 km na płn.-zach. od Torunia).
W 1222 r. gród został nadany pierwszemu biskupowi misyjnemu pruskiemu Chrystianowi przez księcia mazowieckiego Konrada, następnie w posiadaniu Krzyżaków. Po II pokoju toruńskim w 1466 r. wieś królewska. W 1495 r. dobra wraz z folwarkiem i wsią z nadania królewskiego stały się własnością biskupów chełmińskich. Od 1517 r. do I rozbioru Polski w 1772 r. własność kapituły katedralnej w Chełmży. Wraz z budową cukrowni w 1883 r. nastąpił rozwój miejscowości. Gotycko-neogotycki kościół św. Bartłomieja został wzniesiony w końcu XIII w.; kamienny, jednonawowy z prosto zamkniętym prezbiterium; uległ zniszczeniu w czasie wojen szwedzkich w XVII w. Jego ponowna konsekracja po odbudowie zniszczeń miała miejsce w 1728 r. Rozbudowany i przekształcony w duchu neogotyku w 1904 r. - kościół został przeorientowany: zlikwidowano wieżę od zachodu, na miejscu której powstało obecne prezbiterium, zbudowano transept, kruchtę w miejscu dawnego prezbiterium oraz nową wieżę od północy. W Unisławiu istniał zamek krzyżacki wzmiankowany w 1285 r., od ok. 1289 r. był siedzibą komtura, w latach 1326-98 już tylko wójta podległego komturowi w Starogrodzie. W 1410 r. przejściowo opanowany przez wojska króla Władysława Jagiełły. Po II pokoju toruńskim w 1466 r. własność królewska, w 1495 r. nadany biskupom chełmińskim, odkąd popada w ruinę zanikającą coraz bardziej. Dziś na miejscu zamku (na północ od kościoła) kolisty nasyp ziemny. Unisław rozpościera się na wysokim brzegu pradoliny Wisły oddzielającym morenową Wysoczyznę Chełmińską od doliny Wisły, która w tutejszych okolicach tworzy kotlinowate zakole w postaci tzw. Basenu Unisławskiego, tworząc ciekawe krajobrazowo przestrzenie, będące wynikiem działalności lodowca i jego wód oraz "Prawisły". Występują tu klasyczne parowy, które osiągają niekiedy około 2 kilometrów długości i do 55 m głębokości. Sama szerokość Basenu Unisławskiego dochodzi do 9 km. Jednocześnie ten wysoki brzeg jest granicą Parku Krajobrazowego Doliny Dolnej Wisły, rozciągającego się daleko na północ aż po Nowe. Na zachodnich krańcach wsi znajduje się rezerwat torfowiskowy Linje (jeden z najstarszych w Europie) z brzozą karłowatą, która w Polsce występuje jeszcze tylko w Sudetach. Tutaj nieprzerwanie od okresu polodowcowego. |
Oprac. Arkadiusz Skonieczny
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:
Ostatnia modyfikacja 04-09-2017 11:07
