plac Rapackiego 1, Ring

 

 

Okazały neomanierystyczny budynek został zbudowany w 1905-6 roku na miejscu zniwelowanej zachodniej średniowiecznej fosy staromiejskiej, z przeznaczeniem na siedzibę banku - oddziału Banku Rzeszy Niemieckiej (Reichsbank). W tym celu zastosowano specjalne rozwiązania wnętrz: główne pomieszczenia bankowe (sala operacyjna, skarbiec, gabinety) na parterze, a pomieszczenia mieszkalne dla dyrektorów i głównego kasjera na 1. i 2. piętrze.

 

Monumentalna i dostojna forma architektoniczna budynku ma sprawiać wrażenie stabilności i bezpieczeństwa instytucji bankowej. Gmach zbudowano w stylu manieryzmu niderlandzkiego, określanego wtedy jako "niemiecki neorenesans", który obok neogotyku stał się narodowym stylem niemieckim. Najbardziej reprezentacyjną i ozdobną fasadą tego wolnostojącego budynku jest elewacja południowa - główna z dekoracyjnym założeniem portalowym oraz bogato zdobionym szczytem, flankowanym dwiema wieżyczkami.

 

W 1939 r. w bankowym skarbcu zostały zdeponowane pamiątki, dokumenty i kosztowności (m.in. puchary, zabytkowa broń wysadzana drogimi kamieniami, szable, ozdobne łańcuchy) toruńskiego  Bractwa Kurkowego, w tym min. dary, jakie bractwo otrzymywało od królów polskich. Niestety bezcenny depozyt przepadł w 1945 r. 

Z materiałów znajdujących się w Archiwum Państwowym w Toruniu wynika, że już po wyzwoleniu miasta zaginął ten skarb złożony ze złotych i srebrnych pucharów,  orderów i łańcuchów, wśród których nich jeden był szczególny - zrobiony ze złota, podarowany toruńskim braciom przez króla - Jana III Sobieskiego. W inwentaryzacji z 1938 r. wartość skarbu brackiego wyceniono na około 2 milionów złotych.

Oprócz bezcennej wartości materialnej miał on znaczną wartość historyczną. 

 

Funkcje bankowe budynek pełnił nieprzerwanie do 2003 roku (jako siedziba Narodowego Banku Polskiego), kiedy został przekazany Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika (obecnie Collegium Maximum UMK i siedziba Muzeum Uniwersyteckiego).

 

Budynek wg projektu berlińskiego architekta, Juliusa Habichta. Szczyt zwieńczy 2,9-metrowej wysokości postać Germaniki - Fortuny.
 

Szczególnie ozdobnie prezentuje się szczyt południowy budynku, gdzie występują m.in. motywy floralnie obramujące prostokątnie blendy, poniżej fryz z lwich paszcz.

 

Widok od południowego-zachodu

ul. Szeroka 14, Stare Miasto

 

 

Kamienica ta została wybudowana w 1909 roku (na miejscu starszej, gotyckiej) w stylu neoklasycyzmu opartego na antycznej greckiej i rzymskiej symbolice i formach. Posiada bogato dekorowaną fasadę z alegorycznymi figurami oraz bogactwem antycznego detalu architektonicznego.

Pierwotnie siedziba Banku Niemieckiego (Deutsche Bank), w okresie międzywojennym (od 1913 roku) mieściła się tu filia Banku Związku Spółek Zarobkowych w Poznaniu; obecnie PKO. W 1993 roku kamienica została połączona z kamienicą sąsiednią (nr 16).

 

Centralną część fasady budynku zajmuje obszarna nisza z dwiema żłobkowanymi kolumnami, na których stoją postaci alegoryczne.

 

Budynek banku wzniesiono na miejscu rozebranej gotyckiej kamienicy patrycjuszowskiej, z której zdołano zachować fragment renesansowego kamiennego fryzu portalowego z końca XVI w., z charakterystycznym dla Torunia ornamentem rollwerkowo-okuciowym (eksponowany na wystawie stałej Toruń 1233-1793 - Historia i rzemiosło artyczne w hali Sukiennic w Ratuszu Staromiejskim).