Zamek krzyżacki
|
• nie istnieje w całości (zostały jedynie ruiny)
• istniał w okresie od połowy XIII wieku do 1454 roku • rozebrany przez mieszczan toruńskich na początku wojny trzynastoletniej |
Czytaj też:
|
| d |
Toruński zamek komturski, w przeciwieństwie do innych zamków krzyżackich, nie był zbudowany na planie prostokąta - mury zamku wzniesiono na planie podkowy. Zamek toruński powstał bowiem jako pierwszy na przekazanej Krzyżakom Ziemi Chełmińskiej, zanim w XIV w. przyjęto model zamków na planie prostokąta.
Dokładny rok budowy zamku nie jest znany, pewne jest tylko to, że budowę rozpoczęto przed rokiem 1255 a po zawarciu pokoju krzyżacko-pomorskiego w 1248 roku i krzyżacko-pruskiego w 1249 roku. Pierwszy etap budowy zakończono około 1263 roku. Dalsza rozbudowa zamku trwała w latach 1264-1320 (skrzydło wschodnie z kapitularzem, Gdanisko na przedzamczu dolnym, ośmioboczna potężna wieża na dziedzińcu zamku głównego, krużganek, sale komtura po stronie północnej, szpital na przedzamczu) oraz w XV wieku (w związku ze wzrastającym zagrożeniem ze strony Polski). Ostatecznie zamek składał się z trzech części: zamku głównego (kolor pomarańczowy na mapce), przedmurza i przedzamcza (kolor żółty na mapce). 
W 1420 roku nastąpił pożar zamku, którego "nikt z miasta nie spieszył ratować, a niektórzy cieszyli się na szkodę Zakonu".
Otoczone murem przedzamcze składało się z dwóch części: starszej na północny-zachód od zamku (tzw. przedzamcze górne) i młodszej na wschód od zamku (tzw. przedzamcze dolne). Wewnątrz otoczonego murem przedzamcza, stanowiącego zaplecze gospodarcze, znajdowały się m.in. wielki (górny) młyn (7A) z połowy XIII wieku nad Strugą Toruńską (przy Bramie Młyńskiej - stąd jej nazwa), piekarnia, browar, spichrz zbożowy, wozownia, kuźnie, siodlarnia,
masztalarnia, stajnie, szpital zamkowy z końca XIII wieku (6).
    Z przedzamcza na nabrzeże wiślane prowadziła od końca XIV wieku Brama Mennicza (2E), zbudowana przy usypanej wcześniej grobli na terenach bagiennych; obecnie przebudowana. Usypanie tej grobli spowodowało spiętrzenie wody w bagnie, co doprowadziło do powstania tzw. Stawu Komtura (rybnego; 9) tuż za wschodnim murem przedzamcza. Obok Bramy Menniczej, w pobliżu ujścia Strugi Toruńskiej, stał młyn dolny (7B) z 1422 roku. Przypuszczalnie na terenie przedzamcza dolnego znajdowała się najstarsza mennica krzyżacka (stąd nazwa Bramy Menniczej), wybijająca toruńską monetę srebrną dla całego państwa zakonnego i północnej Polski (o mennicach i monetach toruńskich tutaj). Przedzamcze spełniało także funkcje militarne (np. ułatwiały koncentrację wojsk i obronę). 
Zamek główny (w formie nieregularnego czworoboku), kilkupiętrowy, składał się ze skrzydła południowego i wschodniego, pod którymi zachowały się sklepione piwnice. Piwnice i przyziemia służyły jako pomieszczenia gospodarcze; piętro o wysokich salach miało charakter mieszkalny i reprezentacyjny. W skrzydle południowym znajdowała się kaplica (na piętrze), refektarz (jadalnia) i dormitorium (sypialnia); w skrzydle wschodnim kapitularz (sala narad), sale komtura w stronie północnej. Brama wjazdowa znajdowała się od zachodu. W części północnej, na dziedzińcu, stała ośmioboczna wolnostojąca wieża, o wysokości prawdopodobnie około 36-40 m. Wnętrze zamku było bogato zdobione. W poziomie drugiego piętra wokół zamku głównego i na koronie 12-metrowego muru otaczającego dziedziniec, biegł ganek obronny.
Poniżej zamku mieściło się przedmurze (międzymurze), otaczające zamek dookoła. Tutaj mieściły się zabudowania gospodarcze oraz mieszkała służba zamkowa. 
Zamek został zdobyty i częściowo zburzony przez mieszczan Starego Miasta Torunia, rozpoczynających tym ogólnopaństwowe powstanie zbrojne przeciw Zakonowi 6. lutego 1454 roku. Jeszcze w lutym tegoż roku opanowany przez powstańców zamek został rozebrany na polecenie Rady Miejskiej, która kierowała się chęcią zlikwidowania silniejszego punktu oparcia zarówno przyszłej władzy polskiej, jak i przedstawicieli Związku Pruskiego. W następnych wiekach teren, użytkowany na wysypisko śmieci i ogrody, był bardzo zaniedbany.
|
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:
Ostatnia modyfikacja 04-05-2017 13:03
