Jan Olbracht
(1459-1501) - król Polski od 1492 roku, syn króla Kazimierza Jagiellończyka. Na podstawie jego przywileju wybudowano w 1500 roku w Toruniu drugi stały (po krakowskim) i najdłuższy w Polsce most na Wiśle, co było dowodem wysokiej cywilizacji miasta. Był to jeden z 14 królów polskich, którzy często odwiedzali Toruń. Złożył on tutaj 3 spośród 49 wizyt królewskich, jakie odbyły się w Toruniu. Jako król przebywał w Toruniu łącznie około 6 miesięcy. Zmarł w 1501 roku w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego, serce pochowane w Katedrze Świętojańskiej.Za jego panowania nastąpiło ostateczne przywiązanie chłopa do ziemi (statut piotrkowski z 1496 roku). Podjęta przez króla w 1499 roku wyprawa mołdawska zakończyła się ciężką klęską. Jan Olbracht panował tylko w Polsce; rządy na Litwie sprawował jego brat Aleksander.
W Koronie nie był lubiany za swe wygórowane ambicje i żądzę władzy. W Prusach Królewskich ceniono go za uszanowanie autonomii tej prowincji.
Był to pierwszy król, w którego wyborze i koronacji uczestniczyli (na podstawie uprawnień) posłowie Torunia (więcej tutaj).
Po raz pierwszy Jan Olbracht był w Toruniu w 1485 roku wraz z ojcem, bratem Zygmuntem i Aleksandrem. Jako król przebywał w Toruniu łącznie kilka miesięcy.
W 1494 roku przybył do Torunia wraz z Kallimachem, bratem Zygmuntem Jagiellończykiem, dostojnikami koronnymi i przyjął w mieście przysięgę wierności od stanów Prus Królewskich i Rady Miejskiej Torunia oraz potwierdził przywileje Prus Królewskich. Wizyta, w czasie której załatwiano sprawy pruskie, trwała półtora miesiąca, po czym Król wyjechał do Elbląga i Malborka, by wrócić do Torunia w końcu stycznia 1495 roku na kolejne 4 miesiące. Tym razem pertraktował z Radą Pruską o uzyskanie większych środków pieniężnych na planowaną wyprawę antyturecką (m.in. przez nałożenie cła w porcie gdańskim, co było dla Torunia szczególnie na rękę), a także rozważano projekt Lucasa Watzenrodego (biskupa warmińskiego i wuja Mikołaja Kopernika) i Kallimacha przeniesienia Krzyżaków z Prus Książęcych na Podole, do walki z Tatarami i Turkami. Jak się później okazało, nie doszło do realizacji tego pomysłu.
W czasie swojej kolejnej wizyty w Toruniu w 1501 roku, przygotowując wyprawę zbrojną przeciw Krzyżakom (nowowybrany wielki mistrz krzyżacki Fryderyk odmówił przysięgi wierności zgodnie z postanowieniami II pokoju toruńskiego w 1466 roku, król planował przeniesienie siedziby diecezji chełmińskiej z Chełmży do Torunia. Zmarł jednak 17. czerwca w Sali Królewskiej Ratusza Staromiejskiego (co upamiętnia stosowna tablica pamiątkowa). W związku z potrzebą zabalsamowania jego zwłok przed transportem do Krakowa, wyjęto z ciała wnętrzności, a serce w specjalnej urnie wmurowano w jeden z filarów Kaplicy Kopernikowskiej Katedry św.św. Janów.
Król był w Toruniu powszechnie lubiany i szanowany.
W 1495 roku Toruń udzielił Królowi pożyczki w wysokości 2 tys. złotych węgierskich, którą Król usiłował spłacić nadając miastu m.in. wsie Morskie i Solno w powiecie świeckim oraz pewne czynsze ze Świecia. Władca zapożyczył się też u burmistrza toruńskiego, Heinricha Krügera, któremu w ramach spłaty długu wydzierżawił w 1495 roku wieś Rogowo. W tym czasie inny patrycjusz, Johan vom Wege, otrzymał w dzierżawę wsie Węgorzyn i Kiełbasin za sumę 100 złotych węgierskich.
Ostatnia modyfikacja 06-01-2013 17:19
