en
POLECAMYDotknij Gotyku w Toruniu
POLECAMYZrób samodzielnie pierniki
POLECAMYZWIEDŹ TORUŃ Z KUFLEM PIWA!
POLECAMYPOZNAJ TWIERDZĘ TORUŃ

Droga Królewska

 
Drogą Królewską (Trakt Królewski; Via Regia) w Toruniu nazywano w XVII w. trasę, którą przemierzał witający do Torunia orszak królów polskich.
Królowie polscy, często odwiedzający Toruń, wjeżdżali do niego od południa, przez wyspę Kępę Bazarową, a następnie mostem przez Wisłę.
Most dekorowano na tę okazję purpurowym suknem, wyścielano cennymi kobiercami i strojono girlandami kwiatów. Wzdłuż mostu broń prezentowali członkowie straży miejskiej i żołnierze miejskich sił zbrojnych (o wojsku toruńskim tutaj).
Właściwą drogą królewską (Via Regia) zwykło się nazywać ulicę Żeglarską. Była ona niegdyś bardzo ważna i ruchliwa, ponieważ prowadziła z nabrzeża portowego nad Wisłą do Rynku Staromiejskiego. Zabudowana była zdobnymi kamienicami i pałacami bogatych mieszczan, a zachowane przykłady takiej zabudowy ulicy można zobaczyć jeszcze dziś.
 
Tutaj, przy Bramie Żeglarskiej, przy wtórze dzwonu Tuba Dei i pozostałych dzwonów, orszak witany był przez mieszczan i władze miejskie, które wręczały królowi symboliczny klucz do miasta. Po uroczystym powitaniu odbywała się z udziałem królów msza św. w Kościele Świętojańskim, z uroczystym odśpiewaniem dziękczynnego hymnu Te Deum, po której król udawał do Ratusza Staromiejskiego, gdzie w Sali Królewskiej był kwaterowany.

Za każdym razem miasto oczywiście występowało z uroczystym przyjęciem, wyręczało się też wówczas po części swoim Gimnazjum Akademickim, to znaczy nakładało na rektora lub któregoś obdarzonego swadą oratorską czy talentem poetyckim profesora, a nawet na studentów najwyższych klas obowiązek wygłoszenia solennego przemówienia, recytowania skomponowanych pompatycznych ód i panegiryków, przynajmniej zaś powoływała wówczas Rada miejska grono profesorów i uczniów do asystencji przy witaniu króla jegomości lub obojga królestwa.
 
Obecna nazwa szerokiej ulicy Żeglarskiej, prowadzącej od Rynku Staromiejskiego w stronę dawnego portu nadwiślańskiego podkreśla handlowy charakter miasta oparty o żeglugę wiślaną i morską. Jednocześnie od początku była ona reprezentacyjną i jedną z głównych ulic handlowych i komunikacyjnych Torunia (stąd jej szerokość - od 16,5 do 19,5 m).
Natomiast pierwotna nazwa nie pokrywa się z dzisiejszą, która zresztą jest też tylko tłumaczeniem nazwy oryginalnej. Bowiem do 1371 r. ulicę nazywano Ziglergasse ("ceglarska", "ceglana"), dopiero potem pojawiają się odniesienia do żeglugi: Segelergasse, Siglergasse, platea Naviculariorum, tłumaczone jako "żeglarska". Pierwotna nazwa zapewne wiąże się z charakterem ulicy, która jako najważniejsza dla XIII- i XIV-wiecznego Torunia (łączyła wszak port, kościół farny z Rynkiem Staromiejskim i Ratuszem) została najwcześniej zabudowana kamienicami murowanymi - ceglanymi przez bogaty patrycjat kupiecki hanzeatyckiego miasta. Natomiast w ciągu XIV w., kiedy zabudowa murowana w Toruniu była powszechna, ten wyróżnik zatracił znaczenie dla ulicy, a wypaczeniu nazewnictwa sprzyjało także podobne brzmienie obu nazw (Ziegler- Sigler-).

Dawniej jedynie fragment ulicy od Bramy Żeglarskiej do Kościoła Świętojańskiego nosił nazwę obecną, a część północna ulicy (od kościoła) nosiła nazwę Hunregasse lub Hunnergasse, platea Gallicenea ("kurza", "kurna"). Dopiero od 2. poł. XVII w. zaczęto łączyć oba odcinki pod wspólną nazwą Sieglergasse). Ulica Kurza miała charakter targowy, gdyż tu odbywał się w średniowieczu handel nabiałem.
i
  Czytaj też:
• Więcej o ul. Żeglarskiej tutaj
• Wizyty królów polskich w Toruniu tutaj
• Aleja Gmerków tutaj
• Tradycja morska i Hanza w Toruniu tutaj
• Kościół Świętojański tutaj
Wycieczka "Toruń królewski" tutaj
Wycieczka "Toruń wielkie emporium hanzeatyckie" tutaj
 
Obecnie przy ul. Żeglarskiej znajdują się jedne z najstarszych kamienic Torunia, m.in.:
 
Żeglarska 1 - ze zubożoną klasycystyczną fasadą z XIX wieku; w okresie międzywojennym siedzibę tu miał Instytut Bałtycki, instytucja zasłużona dla badań nad Pomorzem;
Żeglarska 2 - rzekomo najstarsza kamienica w Toruniu, bowiem w czasie jej remontu w 1741 roku odnaleziono w murach nad
wejściem cegłę z napisem "1235"; w narożniku między Bramą Żeglarską a kamienicą oryginalnie stała barokowa kamienna rzeźba lwa, zdobiącego niegdyś przedproże kamienicy (obecnie w muzeum w Ratuszu Staromiejskim); w okresie międzywojennym kamienica ta mieściła hotel "Pod Lwem", w którym wybitny malarz, Julian Fałat urządził swoją pracownię;
 
Żeglarska 5 - jedna z najcenniejszych gotyckich kamienic w Toruniu, z XIII/XIV wieku, o fasadzie z glazurowanych kolorowych cegieł, dawna siedziba Bractwa Kupieckiego, wewnątrz maryjne malowidła gotyckie (Nawiedzenie, Zwiastowanie, Koronacja) z około 1390-1400 roku, przebudowana w XVII i XIX wieku z fasadą neorenesansową.
Więcej tutaj
 
Żeglarska 6 - gotycka, przebudowana okresie renesansu w XVI/XVII w. na murach gotyckich, z zachowanym szczytem gotyckim od podwórza i profilowanym stropie w sieni, skromna fasada klasycystyczna pochodzi z okresu zubożenia miasta w XIX w.
 
 


Żeglarska 7 - jedna z najcenniejszych kamienic Torunia, gotycka z XIV w., o niebiesko-szarej fasadzie; na parterze polichromowany barokowy strop belkowy, kręcone drewniane barokowe polichromowane schodowy, które zdobił wysokiej klasy figura rzymskiego rycerza z około 1740 r., w poszczególnych pomieszczeniach szczątki polichromii gotyckich i późniejsze dekoracje w postaci obramienia okien i malowanych portali, zrekonstruowane przedproże. Obecnie siedziba Muzeum DiecezjalnegoWięcej tutaj

Żeglarska 8 - wyróżniający się bogato zdobioną sztukateriami fasadą barokowy Pałac Dąmbskich powstały w XVII w. z przebudowania kamienicy gotyckiej (więcej tutaj). Obecnie Kujawsko-Pomorski Impresaryjny Teatr Muzyczny.
 
 
 


Żeglarska 9 - gotycka z XIV wieku z odsłoniętymi głęboko profilowanymi filarkami międzyokiennymi, przebudowana w XIX wieku; w latach 1848-1850 mieściła się tu siedziba Ligi Polskiej; obecnie dom zakonny sióstr Elżbietanek


 
Żeglarska 10 - jedna z cenniejszych gotyckich kamienic w Toruniu, z XIV wieku, przebudowana w XVIII wieku, z piętrową oficyną z XVIII wieku; wewnątrz, w niszach na ścianie północnej pierwszego piętra XV-wieczne polichromie św. Katarzyny i św. Doroty oraz wyobrażenie fantazyjnego stwora; w tej kamienicy Józef Buszczyński i jego syn Sylwester w latach 1866-1890 mieli drukarnię, w której drukowano pierwsze numery Gazety Toruńskiej; obecnie mieści hotel (łącznie z 2 sąsiednimi kamienicami). Więcej tutaj

Żeglarska 13 -jedna z cenniejszych gotyckich kamienic w Toruniu, z XIV wieku, przebudowana w XVII wieku, z polichromowaną fasadą, zachowała jeden z najstarszych w Toruniu stropów (gotyckie, przebudowane w baroku), wewnątrz odkryte XVII-wieczne polichromie ścienne w wysokiej sieni oraz relikty polichromii gotyckiej. W kamienicy tej, co jest absolutnie niepowtarzalne w Toruniu, w każdym pomieszczeniu był kominek. Kamienica odrestaurowana w latach 1992-1994 z nowoczesnym rozwiązaniem architektonicznym szczytu, ob. mieści towarzystwo ubezpieczeń.
Więcej tutaj


Żeglarska 15 - dawniej 4-traktowa duża gotycka kamienica z XIV w., przebudowana w okresie renesansu na początku XVII wieku, następnie zubożona, obniżona w XIX wieku z zatarciem cech stylowych; w trzeciej kondygnacji odsłonięto fragment późnogotyckiej fasady.


Żeglarska 16 - gotycka, obecnie przebudowana i pozbawiona szczytu; mieszkał tu XVIII-wieczny toruński kronikarz, Jacob Heinrich Zerneckeobecnie rezydencja biskupa seniora; wewnątrz unikatowe malowidła ścienne gotyckie oraz sttropowe gotyckie i barokowe o tematyce unikatowej w skali Polski.
Więcej tutaj
 
Żeglarska 17/19 - dawniej 4-traktowa monumentalna kamienica gotycka z XIV wieku, zubożona, przebudowana i obniżona w XIX w., bez szczytu, z odtworzonym portalem gotyckim; wewnątrz malowidło z połowy XIV wieku, przedstawiające oblicze Chrystusa zestawione z postaciami św.św. Janów (po zakonserwowaniu zamalowane).
Więcej tutaj


Żeglarska 22 - rokokowo-klasycystyczny pałac z połowy XVIII wieku, przebudowany z uproszczeniem fasady w XIX wieku, z facjatą; fasada na poziomie parteru i pierwszego piętra podzielona pilastrami z głowicami w formach jońskich; należał do Jakuba Teodora Riessa, dr medycyny, rajcy miejskiego i pocztmistrza królewskiego (o poczcie toruńskiej tutaj);

Żeglarska 24 - kamienica z XIX-wieczną fasadą klasycystyczną; budynek powstał w pierwszej połowie XIX wieku z przebudowania i połączenia dwóch kamienic średniowiecznych, renesansowych z pięknymi szczytami manierystycznymi o motywach okuciowych.
Więcej tutaj

Żeglarska 25 - zbudowana na miejscu dwóch kamienic gotyckich, przebudowana w 1884 roku, z fasadą klasycystyczną, parter o sklepieniach renesansowych z końca XVI wieku.
 
Dolny odcinek ul. Żeglarskiej - Drogi Królewskiej z narożną kamienicą pod nr 7 i sąsiednią z lewej pod nr 5.
 
drukuj  poleć artykuł
Ostatnia modyfikacja 26-08-2022 15:05
Booking.com

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca:

    Sonda

    Które miejsca w okolicy planujesz odwiedzić będąc w Toruniu (max 3):