Park Etnograficzny przy Muzeum Etnograficznym
Adres: Toruń, Chełmińskie Przedmieście, ul. Wały Sikorskiego 19
Godziny otwarcia: - poza sezonem (01.X - 14.IV): od wtorku do piątku w godz. 9-15, sobota i niedziela w godz. 10-15 - w sezonie letnim: - 15.IV - 30.VI: środa, piątek w godz. 9-16, wtorek, czwartek w godz. 9-17, sobota, niedziela w godz. 10-18, poniedziałek nieczynne - 01.VII - 30.IX: wtorek, czwartek, sobota, niedziela w godz. 10-18, środa, piątek w godz. 9-16, poniedziałek nieczynne Wejście ostatnich zwiedzających pół godziny przed zamknięciem ekspozycji. Ceny biletów wstępu (ceny bez rezerwacji):
- normalny: 9,00 zł, ulgowy: 6,00 zł, grupowy szkolny: 5,00 zł, rodzinny: 18,00 zł
- bilet wstępu na wszystkie ekspozycje Muzeum Etnograficznego: normalny: 14,00 zł, ulgowy: 9,00 zł, rodzinny: 25,00 zł
Rezerwacja przewodników i biletów wstępu: Toruński Serwis Turystyczny, tel. 66 00 61 352, muzeum@turystyka.torun.pl. Grupa obsługiwana przez jednego przewodnika nie może być liczniejsza niż 30 osób.
Rezerwacja przewodników na zwiedzanie miasta: formularz rezerwacji.
|
i
Toruńska ekspozycja położona nieopodal zabytkowego średniowiecznego centrum jest unikatowym w skali europejskiej muzeum typu skansenowskiego. Na niewielkim obszarze (1,7 ha), utrzymanym w charakterze parku prezentowane są różnorodne obiekty architektury wiejskiej: chałupy, zabudowania gospodarcze, remiza strażacka, kuźnia, wiatrak i młyn wodny oraz barka rybacka. Ogółem znajduje się tu 19 dużych obiektów architektury ludowej, które translokowane zostały z kilku regionów północnej Polski: Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Kujaw, Ziemi Chełmińskiej i Ziemi Dobrzyńskiej. Pochodzą głównie z XVIII i XIX wieku, w większości to oryginalne budynki – rozebrane, przeniesione, zakonserwowane i ponownie zmontowane na terenie Parku.
Ich uzupełnienie stanowi mała architektura, reprezentowana przez 49 obiektów m.in. piwniczki-ziemianki, przybudówki, studnie, gołębnik, przykłady różnorodnych płotów i ogródków kwiatowych i warzywnych oraz przydrożne krzyże i przydomowe kapliczki. Wszystko to ma wpływ na wiejski charakter Parku i odtwarza klimat wsi z przełomu XIX/XX w.
Wyposażenie zagród i wnętrza budynków stanowią przedmioty codziennego użytku charakterystyczne dla tego okresu i dla poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich różnorodności wynikającej ze statusu społecznego i majątkowego ich mieszkańców. We wnętrzach chałup prezentowane są sprzęty i meble, wizerunki świętych, pamiątki rodzinne, pielgrzymkowe, odpustowe, fotografie rodzinne, odzież codzienna i odświętna, nakrycia stołowe. Sprzęt gospodarski związany z hodowlą, uprawą ziemi, pszczelarstwem, przygotowywaniem pożywienia i przydomowym rzemiosłem eksponowany jest na terenie zagród i we wnętrzach budynków gospodarskich. Z okazji świąt kościelnych zagrody, chałupy i ich wnętrza przystrajane są stosownie do okazji. W sezonie letnim na terenie Parku organizowane są pokazy tradycyjnych rzemiosł, zajęć domowych i gospodarskich.
Patrz też:
► Park Etnograficzny w Toruniu-Kaszczorku tutaj
► Muzeum Etnograficzne tutaj
i
Kurna chata
poł. XIX w., Laski, Bory Tucholskie
Kurna chałupa to typ chaty bezkominowej. Dym z otwartego paleniska uchodził na strych i dalej na zewnątrz otworami w szczytach dachu. Ramę okienną wypełniają błony z wołowych pęcherzy. Wyposażenie chałupy pokazuje warunki życia dwupokoleniowej rodziny, bezrolnej, uprawiającej mały, przydomowy ogródek i posiadającej co najwyżej kury i kozę. Źródłem utrzymania była też najemna praca w większych gospodarstwach rolnych, zbieractwo jagód i grzybów na sprzedaż, a także sezonowa praca w lesie przy wyrębach drzew. Wyposażenie izby to głównie proste sprzęty własnego wyrobu.
Kurna chałupa to typ chaty bezkominowej. Dym z otwartego paleniska uchodził na strych i dalej na zewnątrz otworami w szczytach dachu. Ramę okienną wypełniają błony z wołowych pęcherzy. Wyposażenie chałupy pokazuje warunki życia dwupokoleniowej rodziny, bezrolnej, uprawiającej mały, przydomowy ogródek i posiadającej co najwyżej kury i kozę. Źródłem utrzymania była też najemna praca w większych gospodarstwach rolnych, zbieractwo jagód i grzybów na sprzedaż, a także sezonowa praca w lesie przy wyrębach drzew. Wyposażenie izby to głównie proste sprzęty własnego wyrobu.
i
Chałupa kociewska
Kociewie, Skórzenno, poł. XIX w.
Zbudowana została ok. połowy XIX w. Wyróżniają ją wyjątkowo bogate zdobienia stolarki drzwiowej i okiennej. Wejście do chałupy poprzedza podcień wnękowy. W chałupie mieszkali dziadkowie i rodzice z czwórką dzieci. Gospodarowali oni na niewielkiej ziemi i dodatkowo zajmowali się zbieractwem runa leśnego. Dziadek trudnił się też rogarstwem. Izba młodych została wyposażona w meble z pocz. XX w., w izbie dziadków znajdują się sprzęty starszego typu. W komorze oprócz łóżka, przechowywane są sprzęty i naczynia kuchenne oraz produkty spożywcze.
Ekspozycja ilustruje warunki życia trójpokoleniowej rodziny. W izbie dziadków warsztat rogarski oraz malowane meble – skrzynia z 1864 r. oraz kredens z 1866 r. Izba młodych jest wyposażona w nowocześniejsze sprzęty z początku XX w., m.in. wertyko - rodzaj bieliźniarki.
i
Kuźnia
Ziemia Chełmińska, w2. poł. XIX w., Jastrzębie
W jej wnętrzu centralne miejsce zajmuje duże, dwurożne kowadło (1846 r.), obok mniejsze, pomocnicze służyło do odkuwania przedmiotów drobnych lub trudnych w obróbce na dużym kowadle. Tuż za nimi znajduje się palenisko. Do obróbki metalu na zimno służył stół z imadłami, na którym rozłożone są różne narzędzia kowalskie. Inne powieszone są na ścianach. Wiele prac wykonywał kowal na zewnątrz kuźni, stąd i tu znajdują się pozostałe narzędzia. Tu także znajduje się klatka, do której wprowadzono niespokojnego konia do podkucia. Wyroby kowalskie to wiele różnych narzędzi rzemieślniczych i przedmiotów gospodarskich, ale także detale architektoniczne również krzyże cmentarne i do przydrożnych kapliczek.
i
i
Zagroda kujawska
chałupa, przełom XVIII i XIX w., Rakutowo, Kujawy
stodoła, 1806 r. (rekonstrukcja po pożarze w 2005 r.), Kowal
chałupa, przełom XVIII i XIX w., Rakutowo, Kujawy
stodoła, 1806 r. (rekonstrukcja po pożarze w 2005 r.), Kowal
budynek inwentarski, 2. poł. XIX w. (kopia), z Rakutowa
spichlerz z Rakutowa, pocz. XIX w.
Zagroda należała do bogatego gospodarza kujawskiego. W chałupie, w izbie pełniącej funkcję reprezentacyjną, znajdują się meble wykonane przez małomiasteczkowych rzemieślników. Okna ozdabiają papierowe firanki - wycinanki.
Na ścianach oleodruki z końca XIX w. i obrazy o tematyce religijnej ozdobione girlandami papierowych kwiatów.
Wiele tu rodzinnych fotografii, na jednej z nich jubilaci w dniu „Złotych Godów”, z pamiątkowymi laskami.
spichlerz z Rakutowa, pocz. XIX w.
Zagroda należała do bogatego gospodarza kujawskiego. W chałupie, w izbie pełniącej funkcję reprezentacyjną, znajdują się meble wykonane przez małomiasteczkowych rzemieślników. Okna ozdabiają papierowe firanki - wycinanki.
Na ścianach oleodruki z końca XIX w. i obrazy o tematyce religijnej ozdobione girlandami papierowych kwiatów.
Wiele tu rodzinnych fotografii, na jednej z nich jubilaci w dniu „Złotych Godów”, z pamiątkowymi laskami.
i
Zagroda z Borów Tucholskich
Chałupa ze stajnią, 1. poł XIX w., Sucha, Bory Tucholskie
stodoła, pocz. XVIII w., Mikołajskie
budynek inwentarski, pocz. XIX w., Mikołajskie
W okazałej podcieniowej chacie bogatego gospodarza zwracają uwagę malowana skrzynia i kredens z końca XIX w. Sień, gdzie przechowywano zapasy i produkty żywnościowe, wypełniona jest niezbędnymi w gospodarstwie sprzętami – np. dłubane niecki, dzieża do chleba, stępa do kaszy, waga, pieniek toporem do okrasy z, przyrząd do wieszania świń, a także nosidła do wody, pułapka na myszy, maglownica z wałkiem.
Stodoła ze wsi Mikołajskie pochodzi z pocz. XVIII w. i jest jednym z najstarszych zachowanych obiektów drewnianego budownictwa gospodarczego w północnej Polsce.
Chałupa ze stajnią, 1. poł XIX w., Sucha, Bory Tucholskie
stodoła, pocz. XVIII w., Mikołajskie
budynek inwentarski, pocz. XIX w., Mikołajskie
W okazałej podcieniowej chacie bogatego gospodarza zwracają uwagę malowana skrzynia i kredens z końca XIX w. Sień, gdzie przechowywano zapasy i produkty żywnościowe, wypełniona jest niezbędnymi w gospodarstwie sprzętami – np. dłubane niecki, dzieża do chleba, stępa do kaszy, waga, pieniek toporem do okrasy z, przyrząd do wieszania świń, a także nosidła do wody, pułapka na myszy, maglownica z wałkiem.
Stodoła ze wsi Mikołajskie pochodzi z pocz. XVIII w. i jest jednym z najstarszych zachowanych obiektów drewnianego budownictwa gospodarczego w północnej Polsce.
i
Zagroda kaszubska
Chałupa, pocz. XIX w., Męcikał, Kaszuby
Budynek inwentarski, pocz. XIX w., Kłodawa
Ekspozycja ilustruje warunki życia wielopokoleniowej rodziny, gospodarującej na ok. 4 morgach ziemi dzierżawionej od gbura. Źródłem pozyskiwania pożywienia było także rybołówstwo jeziorne oraz zbieranie i suszenie grzybów, orzechów, owoców leśnych. Najstarsza kobieta w rodzinie (babcia) zajmowała się zielarstwem.
Chałupa, pocz. XIX w., Męcikał, Kaszuby
Budynek inwentarski, pocz. XIX w., Kłodawa
Ekspozycja ilustruje warunki życia wielopokoleniowej rodziny, gospodarującej na ok. 4 morgach ziemi dzierżawionej od gbura. Źródłem pozyskiwania pożywienia było także rybołówstwo jeziorne oraz zbieranie i suszenie grzybów, orzechów, owoców leśnych. Najstarsza kobieta w rodzinie (babcia) zajmowała się zielarstwem.
i
Wiatrak koźlak
1896 r., Wójtówka, Kujawy
Młyn wietrzny, udostępniony zwiedzającym w toruńskim Muzeum w 1991 r., należał do kilku pokoleń młynarzy z rodu Salomońskich. Właściciele byli dobrymi cieślami i konstruktorami, kupowali lub sami konstruowali nowe urządzenia, wprowadzali wiele ulepszeń. Dzięki temu ponadstuletni koźlak do dziś jest sprawny, zadziwia znakomitym stanem zachowania oryginalnych, archaicznych urządzeń. A jego historia jest naprawdę pasjonująca...
Młyn wietrzny, udostępniony zwiedzającym w toruńskim Muzeum w 1991 r., należał do kilku pokoleń młynarzy z rodu Salomońskich. Właściciele byli dobrymi cieślami i konstruktorami, kupowali lub sami konstruowali nowe urządzenia, wprowadzali wiele ulepszeń. Dzięki temu ponadstuletni koźlak do dziś jest sprawny, zadziwia znakomitym stanem zachowania oryginalnych, archaicznych urządzeń. A jego historia jest naprawdę pasjonująca...
i
i
Młyn wodny
pocz. XX w., Strzygi, Ziemia Dobrzyńska
Młyn znajdował się za wsią Strzygi, nad bezimienna strugą. Muzeum zakupiło go w 1990 r. od ostatniego właściciela, który pracował w nim jeszcze do wiosny następnego roku. Po rozbiórce i przewiezieniu do skansenu, budynek zmontowano, odtwarzając dodatkowo część starszych urządzeń na podstawie dokumentacji z 1926 r.
Młyn znajdował się za wsią Strzygi, nad bezimienna strugą. Muzeum zakupiło go w 1990 r. od ostatniego właściciela, który pracował w nim jeszcze do wiosny następnego roku. Po rozbiórce i przewiezieniu do skansenu, budynek zmontowano, odtwarzając dodatkowo część starszych urządzeń na podstawie dokumentacji z 1926 r.
i
i
Piec chlebowy wolnostojący
koniec XIX w., rekonstrukcja, Kaszuby
Wolnostojące piece chlebowe budowane były na polu lub w sadzie przy domu. Użytkowały je większe gospodarstwa lub kilka rodzin. Bogaci gospodarze kaszubscy- gburzy, stawiali tego typu piece w swoich zagrodach, aby czerpać dodatkowe dochody.
Do opalania pieca używane było drewno sosnowe, kostki torfu, niekiedy słoma.
Piec ogrzewano przez około 1 godzinę. Wypiek chleba trwał od 1,5 do 2 godzin, co było uzależnione od rodzaju ciasta i wielkości bochenków.
Wolnostojące piece chlebowe budowane były na polu lub w sadzie przy domu. Użytkowały je większe gospodarstwa lub kilka rodzin. Bogaci gospodarze kaszubscy- gburzy, stawiali tego typu piece w swoich zagrodach, aby czerpać dodatkowe dochody.
Do opalania pieca używane było drewno sosnowe, kostki torfu, niekiedy słoma.
Piec ogrzewano przez około 1 godzinę. Wypiek chleba trwał od 1,5 do 2 godzin, co było uzależnione od rodzaju ciasta i wielkości bochenków.
i
Remiza Ochotniczej Straży Pożarnej
pocz. XX w., Pływaczewo, Ziemia Chełmińska
Zabytkowa strażnica służyła pożarnikom przez kilka dziesięcioleci, w 1990 r. przeniesiono ją do toruńskiego skansenu. Uwagę zwraca bardzo cenna sikawka konna z przełomu XIX i XX stulecia. Równie ciekawa jest ręczna sikawka przenośna z początku lat dwudziestych XIX w. oraz okazały beczkowóz z 1911 r.
Zabytkowa strażnica służyła pożarnikom przez kilka dziesięcioleci, w 1990 r. przeniesiono ją do toruńskiego skansenu. Uwagę zwraca bardzo cenna sikawka konna z przełomu XIX i XX stulecia. Równie ciekawa jest ręczna sikawka przenośna z początku lat dwudziestych XIX w. oraz okazały beczkowóz z 1911 r.
i
Ostatnia modyfikacja 08-05-2017 00:30