Toruń TOP

Największe atrakcje turystyczne Torunia i okolicy

Jesteś w: Strona główna » Atrakcje turystyczne Torunia » Poza Średniowiecznym Zespołem Miejskim » Przysiek

Przysiek

Przysiek to miejscowość wiejska położona niecałe 8 km na zachód od toruńskiego Rynku Staromiejskiego, przy drodze krajowej nr 80 Toruń-Bydgoszcz. Jej historia sięga średniowiecza i związana jest z Toruniem, jako jednego z najważniejszych toruńskich folwarków miejskich, wchodzących w skład jego terytorium od 1457 r.

Dziś stanowi jedno z większych podtoruńskich osiedli mieszkaniowych.

Dworek administratora folwarku toruńskiego w Przysieku wg rys. G. F. Steinera, poł. XVIII w.

Dawny dworek administratora folwarku toruńskiego, XVI/XVII w., obecnie Bursa Akademicka Caritas Diecezji Toruńskiej

Zabudowania dawnego browaru i gorzelni, XVI w.

Groby Neumannów, właścicieli Przysieka w XIX w.

W czasach państwa krzyżackiego Przysiek był wsią czynszową należącą do komturstwa toruńskiego. W 1457 roku wraz z innymi pokrzyżackimi dobrami ziemskimi został nadany miastu Toruniowi przez króla Kazimierza Jagiellończyka za wierność Torunia i jego zasługi w czasie wojny trzynastoletniej.

W następnych wiekach Przysiek stał się ważnym toruńskim ośrodkiem przemysłowym. Pierwsze wzmianki o istnieniu tu miejskiego folwarku pochodzą z roku 1558. Gospodarstwo posiadało ziemię orną, dwa ogrody, łąki i pastwiska, na których wypasała się wielka ilość owiec.

Duże zasługi w rozwoju folwarku pod koniec XVI wieku miał burmistrz Torunia, zarządca dóbr miasta - Heinrich Stroband. Za jego sprawą w latach 1597-1601 zbudowano murowany dwór, budynki inwentarskie, niemały młyn wodny oraz oczyszczono dwa stawy. W 1608 roku Rada miejska Torunia założyła w Przysieku duży browar (Piwnica Przysiecka w Ratuszu Staromiejskim). Budowa gorzelni w 2. poł. XVII w. zmieniła charakter folwarku na kompleks przemysłowo-rolniczy. Browar przynosił Toruniowi duże zyski. Zgodnie z uchwałą Rady Miejskiej właściciele okolicznych gospód i zajazdów musieli zaopatrywać się w nim w piwo i wódkę (więcej o historii browarnictwa toruńskiego tutaj). W 1689 roku udział przysieckiego folwarku w dochodach Torunia wynosił 33%. Jednak w związku z wojnami w pierwszej połowie XVIII wieku nastąpił spadek produkcji. Jako zakłady miejskie obiekty te były dzierżawione przez mieszczan toruńskich

Cały przysiecki zespół został zniszczony w czasie oblężenia szwedzkiego w 1703 roku, jednak ze względu na jego znaczenie dość szybko podjęto stopniową odbudowę. Toruński ośrodek w Przysieku podupadł ostatecznie po I rozbiorze Polski w 1772 roku, kiedy to został odcięty granicą zaboru pruskiego od pozostającego przy Polsce Torunia. Od 1803 roku nieczynna była już gorzelnia, a po 1815 roku także browar. Folwark przysiecki ponownie stał się gospodarstwem rolnym i w 1833 roku został sprzedany prywatnemu właścicielowi. W okresie dwudziestolecia międzywojennego był własnością rodziny Neumann. Po II wojnie światowej został znacjonalizowany.

W Przysieku trzeba zobaczyć:

• dwór z XVI/XVII, kilkakrotnie rozbudowany i przebudowany, m.in. w 1793 r., na przełomie XIX i XX w., odrestaurowany w latach 2002-2004 przez Diecezję Toruńską.
Całość obiektu utrzymana jest w stylu eklektycznym, z pozostałościami cech manierystycznych (m.in. zdobnictwo szczytów). Wieża rozdzielona gzymsami na trzy kondygnacje, zwieńczona jest dzwonowatym hełmem ze ślepą latarnią.

• park otaczający dwór o powierzchni 6 ha, założony przez XIX wiecznego właściciela, Ludwiga Neumanna w 1892 r. Sprowadził on do parku liczne okazy drzew egzotycznych, m.in. daglezję zieloną - drzewo iglaste z obszaru Ameryki Północnej.

• browar, opodal młyn, oba z XVIII w. W budynku dawnego browaru mieści się teraz hotel.

Wokół folwarku, browaru i ogrodów zachował się mur, a w nim dwie bramy: wjazdowa i przy browarze.