Św. Katarzyny Przedmieście (Wilhelmstadt)

Strona w konstrukcji

 

Ta dzielnica jest dawnym północno-wschodnim przedmieściem Nowego Miasta Torunia; od 1637 r. pod nazwą kwartał św. Katarzyny.
W średniowieczu i XVI w. obszar ten nie należał do najgęściej zaludnionych i zurbanizowanych. Przeważały tu ogrody, a zabudowa mieszkalna znajdowała się na przedbramiu Bramy św. Katarzyny. Natomiast po okresie wojen szwedzkich w 1629 r. kiedy szczególnie ucierpiały kwartały Przedmieścia Chełmińskiego: Przedmieście św. Wawrzyńca i Przedmieścia św. Jerzego, najbardziej zaludnionym z przedmieść toruńskich stało się właśnie Przedmieście św. Katarzyny.

Przedmieście to rozciągało się wzdłuż Nowego Miasta, aż do Wisły. Przecinała je „nowa droga” do Golubia, prowadząca od Bramy św. Katarzyny. U wylotu Bramy skupiała się stała zabudowa przedmiejska. Po południowej stronie drogi stała kaplica (kościół św. Katarzyny), od wezwania której całemu przedmieściu nadano nazwę. Tu również znajdowała się rzeźnia nowomiejska, którą zlikwidowano w czasie fortyfikowania miasta w XVII w. (tworzenia umocnień bastionowych >>>). Nowożytne obwarowania wytyczono tuż za średniowiecznymi murami miejskimi; od tej strony broniły miasta cztery bastiony, od północy: Odcinkowy, Św. Katarzyny, Kawaler (najpotężniejszy) i Nowy. Za wałami znajdowała się cegielnia. Ku wschodowi teren przedmieścia podwyższał się, a jego rzeźba stawała się bardziej urozmaicona. Na wzgórzach były ogrody mieszczan, za nimi popielnik, w pobliżu kopalnia i warzelnia saletry.
Z Przedmieścia św. Katarzyny wydzielono później Przedmieście Jakubskie, które, podobnie jak inne przedmieścia, zostało zniszczone w 1813 r.

Po zmianach administracyjnych związanych z rozbiorami, teren Przedmieścia włączono ponownie w granice miasta w 1884 r. i wytyczono nowy układ urbanistyczny, zachowany do dziś, jako tzw. Wilhelmstadt. Na zewnątrz dzielnicę tę otaczał pierścień fortów założony w 1878 roku, przez który prowadziły bramy: Przy Kaszowniku oraz Lubicka. Większą część tego obszaru przeznaczono na koszary i wojskowe budynki szpitalne. Pozostałą część dzielnicy, położoną wzdłuż Nowego Miasta, podzielono szachownicowo na tereny pod zabudowę mieszkaniową, pozostawiając w centrum obszerny plac św. Katarzyny z nowym garnizonowym kościołem św. Katarzyny. Dzielnica ta charakteryzuje się symetrycznym układem urbanistycznym względem osi płn.-wsch / płd.-zach., przebiegającej przez środek pl. św. Katarzyny.

W 2012 r. wojewódzki konserwator zabytków zapowiedział wpisanie tej dzielnicy do rejestru zabytków, jako obszar objęty ochroną konserwatorską.

  

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca: