Kamienica Pod Lwem (Glazurowa; Rynek Staromiejski 36)

Kamienica ta stała w Rynku Staromiejskim na miejscu obecnego domu towarowego PDT, pod nr 36, sąsiadowała z Kamienicą Pod Gwiazdą. Dom ten, którego połowę w 1468 r. nabył ojciec Mikołaja Kopernika, Mikołaj Kopernik (drugą połowę domu posiadali Watzenrodowie - rodzina od strony żony Barbary), był przypuszczalnie prawdziwym miejscem urodzin wielkiego astronoma, w przeciwieństwie do tradycyjnie dziś uznanego Domu Kopernika przy ul. Kopernika 15 (dawniej ul. św. Anny). Jednym z argumentów na potwierdzenie tej tezy jest choćby to, iż Kamienica "Glazurowa" (zwana tak do ok. 1643 r.) była okazalsza od tej przy ul. św. Anny i tu właśnie rodzina Koperników najprawdopodobniej mieszkała. Ponadto, jak wykazał prof. Karol Górski, ten dom istniał i pozostał w świadomości Kopernika jako właściwy dom rodzinny. Po śmierci Mikołaja Kopernika seniora dom należał do wdowy i dzieci, a później był własnością Bartłomieja Gertnera, męża siostry Mikołaja. Patrz też: Gdzie naprawdę urodził się Mikołaj Kopernik.   W okresie średniowiecza posiadała fasadę pokrytą glazurowanymi cegłami (stąd pierwotna nazwa), podobnie jak do dziś zachowana fasada kamienicy przy ul. Żeglarskiej 5.   W połowie XVII wieku (ok. 1643 r.) kamienica otrzymała manierystyczną elewację ze szczytem z pięknym ornamentem typu niderlandzkiego, który wieńczyła figura lwa (odtąd nowa nazwa). Kamienica ta, jakich wiele było w Toruniu, reprezentowała styl manieryzmu niderlandzkiego, który był charakterystyczny dla Torunia (i także pozostałych wielkich miast pruskich: Gdańska i Elbląga) tego okresu, przeżywającego właśnie okres swojej świetności jako Respublica Thorunensis.   W 1880 roku kamienicę kupił żydowski kupiec M. S. Leiser, który niestety doprowadził do jej całkowitego zniszczenia w czasie przebudowy na obecną (dom towarowy) w 1906 roku. Sąsiednia kamienica gotycka z fasadą z 1876 roku została przebudowana na obecną i włączona w obręb domu towarowego w 1906 roku, spalonego w 1984 roku, odbudowanego w roku 2000; charakter historyczny nowych kamienic utrzymano tylko na elewacjach w postaci nawiązania do stylu gotyku. Dawna Kamienica Pod Lwem zachowała się na starych fotografiach i sztychach. W 1906 roku w dawnej wysokiej sieni kamienicy odkryto gotyckie malowidła rycerzy idących na krucjatę oraz popiersie mężczyzny i kobiety z herbem zapewne właściciela kamienicy, w 1981 roku w zachowanym fragmencie muru po oficynie bocznej odsłonięto fragment malowidła króla (obecnie znajduje się w muzeum w Ratuszu Staromiejskim na wystawie Galeria sztuki gotyckiej). Świadczą one o nieprzeciętnej klasie kamienicy, która gdyby się zachowała byłaby jedną z wartościowszych i piękniejszych przykładów architektury gotyku i manieryzmu (o fenomenie toruńskich malowideł tutaj). Niestety i ta kamienica uległa modzie przebudowywania na przełomie XIX i XX w. bez poszanowania wartości zabytkowych.

Odkryty w 1981 r. i przeniesiony do Muzeum Okręgowego fragment średniowiecznego (XV w.)  malowidła ściennego z oficyny kamienicy.       Fragmenty renesansowego polichromowanego stropu z wysokiej sieni kamienicy, koniec XVI w. (postaci w medalionach) oraz stropu z XVIII w.

 

Oprac. Arkadiusz Skonieczny

 

  

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca: