Starogród
Barokowy kościół w Starogrodzie należy do okazalszych takich świątyń wiejskich.
Kościół pochodzi z 1754 r. z fundacji bpa chełmińskiego Wojciecha Leskiego, powstał na miejscu pierwotnej świątyni z końca XIII w.
Widok kościoła od strony Góry Zamkowej
Wnętrze kościoła - widok na prezbiterium
Kościół w Starogrodzie widziany z Góry św. Wawrzyńca. Kliknij aby powiększyć
Z miejsca lokalizacji zamku krzyżackiego w Starogrodzie rozciąga się wspaniały i szeroki widok na dolinę Wisły
Plan wg T. Ch. Giesego, z zamkiem główny, przedzamczem i tterenem dawnego miasta Chełmna od północy.
|
Wieś leży ok. 6 km na płd. od Chełmna, 40 km na płn.-zach. od Torunia.
W 1232 r. Krzyżacy założyli tu zamek (pierwotnie drewniany gród warowny) i miasto Chełmno, tym samym lokalizując je ok. 1,9 km na południe od grodu dotychczas zwanego Chełmnem, a leżącego u podnóża Góry Św. Wawrzyńca. W ten sposób powstała druga lokalizacja przedlokacyjnego Chełmna. W 1233 r. na tutejszym zamku Krzyżacy nadali temu miastu (oraz Toruniowi) prawa miejskie, tzw. chełmińskie. Około 1250 r. przeniesiono Chełmno na miejsce obecne (z przejściową lokalizacją na terenie dzisiejszej dzielnicy Rybaki w Chełmnie), pozostawiając jednak zamek, który w 1244 r. stał się siedzibą komtura. Do pocz. XIV w. miejsce to nazywano Starym Chełmnem.
W 1505 r., kiedy król Aleksander Jagiellończyk przekazał miasto na własność biskupom chełmińskim, zamek (przebudowany w formach renesansowych) stał się letnią rezydencją biskupów chełmińskich i był siedzibą zarządu starogrodzkiego klucza biskupich dóbr ziemskich do I rozbioru Polski w 1772 r. W 1623 r. zamek odwiedził król Zygmunt III Waza. Został całkowicie rozebrany w końcu XVIII w.
Nieistniejący już zamek znajdował się na tzw. Górze Zamkowej, będącej krawędzią Wysoczyzny Chełmińskiej stromo opadającej do doliny Wisły. Pierwotnie (od 1232 r.) był drewniany, jednak już kilkanaście lat później zastąpiono go zamkiem murowanym. Całość składała się z zamku głównego na planie pięcioboku i przedzamcza usytuowanego od północy.
4 grudnia 1242 r. uroczyście umieszczono w zamkowej kaplicy relikwie - głowę św. Barbary, którą Krzyżacy zrabowali z zamku książąt pomorskich w Sartowicach koło Świecia (po drugiej stronie Wisły). Z tego powodu Starogród stał się głównym miejscem pielgrzymek w dawnym państwie krzyżackim, m.in. króla czeskiego Wacława (po 1242 r.) oraz księżnej Anny (1400 r.) - żony wielkiego księcia litewskiego Witolda (Vytautasa), kardynałowie Włoch i Węgier oraz hrabiowe Anglii. Już z 1319 r. pochodzi informacja o nadaniu temu miejscu 40 dni odpustu. Kroniki XV-wieczne notuja zgromadzone liczne wota dziękczynne.
Św. Barbara stała się w państwie krzyżackim jedną z najważniejszych patronek i najpopularniejszych świętych.
W Starogrodzie relikwie przetrwały do wybuchu wojny trzynastoletniej w 1454 r., po czym (w końcu 1453 r.) przeniesiono ją do kaplicy na zamku w Malborku. Odtąd kult w Starogrodzie zaczął zanikać.
W pobliżu miejsca dawnego zamku stoi późnobarokowy kościół pw. św. Barbary z 1754-9 r., powstały z fundacji bpa chełmińskiego Wojciecha St. Leskiego, częściowo na fundamentach kościoła gotyckiego, wzmiankowanego w 1276 r.
Kościół starogrodzki jest jedynym okazalszym kościołem barokowym na terenie diecezji toruńskiej. Jak na świątynię wiejską ma znaczne rozmiary i bogatą dekorację architektoniczną, a fasada dwuwieżowa charakterystyczna jest dla późnego baroku Polski południowej.
Kościół murowany, jednonawowy z trójbocznie zamkniętym prezbiterium od zachodu, dwiema kwadratowymi wieżami. Wnętrze nakryte pozorną kolebką z polichromią rokokową z 3. ćw. XVIII w. Część wyposażenie późnobarokowa i rokokowa, płyta nagrobna bpa Leskiego z 1758 r.
tekst, fotografie: Arkadiusz Skonieczny
  Zobacz też: |
blane,
2023-11-30 10:33:45
Byłem pod wielkim wrażeniem Barokowego Kościoła w Starogrodzie, jednej z pięknych lokalnych budowli, które widziałem na my location. Chciałem też dowiedzieć się więcej o historii tej okolicy i ciekawych historiach ją otaczających.
Dodaj swój komentarz:
Ostatnia modyfikacja 17-11-2018 10:57
