Kiełbasin
 
Gotycki kościół pw. Narodzenia NMP z 1. poł. XIV w. był wielokrotnie przebudowywany, m.in. w XVII w. i 1887 r.
Wnętrze nakryte pozorną kolebką; wyposażenie barokowe gł. z poł. XVIII w., m.in. ołtarz główny z ok. 1730 r. Do II wojny światowej wisiał na kościelnej wieży późnogotycki dzwon z 1592 r. odlany „z bożą pomocą" przez Mertena Schmidta z Torunia.
Świątynia, zbudowana w stylu gotyckim, jest jednym z najpiękniejszych wiejskich kościołów Ziemi Chełmińskiej. W 2001 r. wzorowo odrestaurowany kościół otrzymał od generalnego konserwatora zabytków tytuł Zabytek Roku 2001. |
Miejscowość leży 11 km na wsch. od Chełmży (23 km na płn.-wsch. od Torunia).
Wieś wzmiankowana w 1386 r. pod niemiecką nazwą Wurst ("kiełbasa"); polska nazwa znana jest od 1641 r. Jedna z hipotez mówi, że wzięła się od kiełbas, które sprzedawano na tutejszych słynnych w okolicy jarmarkach.
Na pocz. XIV w. Krzyżacy założyli w Kiełbasinie parafię, na co wskazuje bryła kościoła pochodząca z tego stulecia (nie zachowały się dokumenty pisane dot. powołania parafii, a najstarszy dotyczy okresu 1410-13, który mówi o obsadzeniu parafii przez Mikołaja z Raciąża popieranego przez komtura toruńskiego, Eberharda von Wallenfels).
Wieś wzmiankowana w 1415 r. należała do komturstwa toruńskiego.
Po likwidacji państwa krzyżackiego wskutek postanowień II pokoju toruńskim w 1466 r. wieś stała się własnością króla polskiego, a w 1495 r. król Jan Olbracht przekazał ją wraz z wsią Węgorzyn pod zastaw za kwotę 100 guldenów w złocie rodzinie toruńskiego kupca Johana vom Wege, dając mu prawo swobodnego użytkowania wsi aż do czasu zwrotu pożyczonej kwoty. Był to stosowany w tym niespokojnym czasie sposób pozyskiwania pieniędzy, które pożyczał bogaty patrycjat toruński, biorąc pod zastaw dochodowe królewskie majętności ziemskie. W 1505 r., po wielu sporach pomiędzy Toruniem a rodziną vom Wege, komisja królewska pod przewodnictwem dwóch kasztelanów i dwóch wojewodów zezwoliła Toruniowi na wykupienie Kiełbasina z rąk Jana i Katarzyny vom Wege.
W 1520 r. Toruń zrzekł się pretensji do zamku i wsi starostwa w Świeciu i formalnie otrzymał na własność od króla Zygmunta I Starego folwark w Jedwabnie oraz wsie w Węgorzynie i Kiełbasinie, które odtąd wchodziły w skałd obszaru patrymonium Torunia. W XVII w. kiełbasińskim folwarku wzniesiono jeden z niewielkich miejskich browarów toruńskich (o pojemności kadzi mierzonej trzema beczkami) produkujący piwo - najpopularniejszy w minionych wiekach napitek, spożywany także w stojącej we wsi karczmie. Zobaczymy się w Kiełbasinie było dawno pospolitą pogróżką i wyzwaniem w Toruniu i jego obszarze. Porzekadło to wywodziło się ze smutnej sławy, jaką cieszyły się kiełbasińskie jarmarki, które nie mogły się obejść bez poważnej bójki. Spowodowało to zalecenie toruńskiej Rady w 1604 r. "aby nie dopuszczać do mszy św. w kościele w Kiełbasinie ściągających ludność i baczyć, by nie znachodzili się tam obcy z podejrzanych miejscowości".
Wieś był niszczona w okresie wojen szwedzkich w XVII w.
|
Brak komentarzy. Bądź pierwszy - dodaj swój komentarz
Dodaj swój komentarz:
Ostatnia modyfikacja 21-06-2015 19:52
