en
POLECAMYDotknij Gotyku w Toruniu
POLECAMYZrób samodzielnie pierniki
POLECAMYZWIEDŹ TORUŃ Z KUFLEM PIWA!
POLECAMYPOZNAJ WIELKĄ TWIERDZĘ TORUŃ

Lisewo

 
 
 
Wizerunek Matki Boskiej Lisewskiej, poł. XVII w.
 
Wieś położona 16 km na północ od Chełmży (39 km od Torunia). Wzmiankowana w 1293 r. jako wieś czynszowa, później podległa wójtostwu krzyżackiemu w Lipienku.
W czasach krzyżackich, od drugiej połowy XIV wieku w kościele lisewskim odbywały się sądy rycerskie Ziemi Chełmińskiej, nadzorowane przez wójtów krzyżackich z Lipienka. Poza tym rycerstwo zbierało się tu na zjazdach.
Na przełomie XIV i XV w. miejsce narad Towarzystwa Jaszczurczego (w 1397 r. na zjeździe rycerskim podjęto decyzję o powstaniu Towarzystwa w tutejszej parafii).
Po II pokoju toruńskim, w latach 1530-1772 r. Lisewo było dużą wsią królewską, należało do starostwa polskiego w Lipienku.
Stąd wywodził się ród Lisowskich - średniej szlachty polskiej z przełomu XV i XVI w., który po unii lubelskiej (1569 r.) przeniósł się na Litwę i tam wszedł w koligacje rodzinne z rodem Kiszków.
W czasach nowożytnych istniała przy kościele szkoła parafialna, o czym informują wzmianki źródłowe z lat: 1647, 1667, 1740 1785. Po pierwszym rozbiorze Polski (1772 r.) wieś przeszła na własność pruskiego skarbu państwa. W czasach Księstwa Warszawskiego szkoła została przejęta przez państwo.

Gotycki kościół pw. Podwyższenia Krzyża Św. i NMP Śnieżnej, został wzniesiony w 4. ćw. XIII w. (niektórzy upatrują powstanie parafii lisewskiej jeszcze w okresie przedkrzyżackim) i należy do najstarszych kościołów Ziemi Chełmińskiej. W latach 1551-1585 kościół rozbudowany o renesansową wieżę i zach. część nawy, z fundacji starostów z Lipienka: Stanisława Kostki, wojewody chełmińskiego i jego syna Jana, wojewody sandomierskiego. W 1655 r. kościół uszkodzony przez Szwedów.
Kamienno-ceglany, częściowo otynkowany, jednonawowy, z prosto zamkniętym prezbiterium, z kryptą grobową w podziemiu oraz szczytem z poł. XIV w.
Wieża eliptyczna, wieloboczna, zwieńczona attyką i ceglanym ostrosłupowym hełmem z latarnią.

Wnętrze kościoła nakryte drewnianym stropem. W północnej kruchcie z XV-XVI w. (zamienionej w XIX w. na kaplicę) sklepienie kryształowe. W kruchcie zachodniej pod wieżą sklepienie kolebkowe z lunetami. Część wyposażenia barokowego i rokokowego z XVIII w. Chrzcielnica granitowa średniowieczna z XIII-XIV w. Epitafium Kostków, starostów Lipienka, renesansowe z 1571 r.
W kościele znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem (Matka Boża Lisewska) z połowy XVII w., namalowany w typie Matki Bożej Śnieżnej (Salus Populi Romani). Wizerunek ten cieszy się szczególną czcią i otaczany jest lokalnym kultem.

Oprac. Arkadiusz Skonieczny
drukuj  poleć artykuł
Ostatnia modyfikacja 02-09-2015 22:40
Booking.com

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca:

    Sonda

    Które miejsca w okolicy planujesz odwiedzić będąc w Toruniu (max 3):