Sądy
Sąd Okręgowy i "Okrąglak" |
||
|
ul. Piekary 51, Stare Miasto
Gmach sądu (Landsgericht) w stylu neogotyku angielskiego, z jasnej cegły, zbudowany przed 1864 r., rozbudowany po 1880 r.
Elewacja zwieńczona jest blankowa attyką, a wysunięta u wylotu ul. Panny Marii część gmachu (ryzalit) dodatkowo narożnymi okrągłymi wieżyczkami.
Sąd rozsławiony głośnym procesem zabójców ks. Jerzego Popiełuszki w 1985 roku.
Od północy sąd sąsiaduje z tzw. okrąglakiem - budynkiem na planie okręgu, mieszczącym pierwotnie więzienie, obecnie arszt sledczy.
Jego budowę rozpoczęto w 1864 r. jako odpowiedź na zapotrzebowanie na miejsca dla skazanych za wspieranie powstania styczniowego w 1863 r.
Budynek powstał tuż przy północno-zachodnim narożniku dawnych średniowiecznych murów obronnych Starego Miasta, a w podziemiach budynku administracji znajdują się pozostałości wchodzącej niegdyś w skład murów miejskich i pochodzącej z 2 poł. XIII w. Baszty Koci Ogon.
Jednocześnie to jedyny obiekt więzienny w takim kształcie w Polsce. Nawiązuje do Panoptikonu - więzienia idealnego i idei głoszonych przez angielskiego filozofa Jeremyego Benthama (1748-1832), według którego koło – figura doskonała – miała zbawienny wpływ na myślenie każdego człowieka, a okrągłe budowle więzienne miały być tak zaprojektowane, aby cele były oddzielone grubym murem i wyposażone w system zewnętrznych i wewnętrznych okien, tak, by ich wnętrze było zarazem dobrze oświetlone, a więźniowie odizolowani od innych więźniów. Więźniowie mieli być jednocześnie nieustannie obserwowani przez strażników, którzy sami mieli pozostawać niewidoczni. Bentham planował ukrycie ich za fenickimi lustrami, umieszczonymi w punktach obserwacyjnych. Wg tej idei powstały na świecie więzienia m.in. w Londynie, Filadelfii i Toruniu.
Czteropiętrowa rotunda ma wewnątrz równo oddalone od środka cele, a w podziemiach m.in. łaźnię i salę straceń, funkcjonującą do 1949 r.
|
Fragment budynku u wylotu ul. Panny Marii
Tablica pamiątkowa na fasadzie
tzw. Okrąglak
|
|
Sąd Rejonowy |
||
|
ul. Fosa Staromiejska 12/14, Ring
Neogotycki gmach obecnego Sądu Rejonowego z lat 1898-1900 zbudowany został wg projektu Juliusa Habichta dla ulokowanego początkowo w Ratuszu Staromiejskim niemieckiego Sądu Okręgowego (Königliches Amstgericht).
Powstał na zapleczu wcześniej zbudowanego gmachu obecnego Sądu Okręgowego, tj. na terenie zlikwodowanych murów miejskich i zasypanej fosy, wpisując się w ten sposób w relizację toruńskiego Ringu - zabudowy gmachami publicznymi i reprezentacyjnymi terenów rozebranych średniowiecznych fortyfikacji wokół historycznego centrum Torunia.
Budynek zdobiony jest pasami glazurowanych cegieł, maswerkowym fryzem ponad oknami wysokiego parteru, płytkim blendami w szczytach, wejściem z głęboko profilowanym portalem.
|
 
Widok z ok. 1910 r.
|
|
Oprac. Arkadiusz Skonieczny
Data publikacji: 19-11-2008
Ostatnia modyfikacja 24-12-2016 00:44
