Zamek Bierzgłowski
      |
Miejscowość leż 17 km na płn.-zach. od Torunia i 3 km na płd. od Bierzgłowa.
Zamek Bierzgłowski wzmiankowano w 1242 r. jako gród krzyżacki, wzniesiony prawdopodobnie na miejscu grodu należącego do pruskiego rycerza Pipina, zdobytego przez Krzyżaków w 1232 r. Drewniane obwarowania te zniszczone zostały w 1242 r. przez najazd plemion pruskich i Pomorzan pod wodzą księcia pomorskiego Świętopełka oraz w 1264 r. przez Litwinów. Następnie zaczęto budować zamek murowany, który w latach 1270-1415 był siedzibą komturii. W latach 70. XIII w. podczas kolejnego powstania Prusów warownię próbowały zdobyć oddziały pruskiego plemienia Bartów pod wodzą Diwana (Divanusa). Wódz Bartów podczas oblężenia zamku został zabity strzałą z kuszy, przez komtura Arnolda Kropfa.
Podczas zdobywania przez Polaków w 1410 r. spłonęło przedzamcze zamkowe. W 1454 r. zamek opanowany przez oddział Związku Pruskiego i częściowo zniszczony z rozkazu króla Kazimierza Jagiellończyka. Po przyłączeniu do Królestwa Polskiego na mocy Aktu inkorporacji ziem pruskich w 1454 r. zamek stał się siedzibą starostwa bierzgłowskiego, które najpierw drogą zastawu, a od 1520 r. z nadania królewskiego (za zrzeczenie się pretensji Torunia do zamku i włości w Świeciu) było własnością Torunia i wchodziło w skład jego patrymonium aż do 1840 r. Zamek jednak upada po pożarach w latach 1522, 1580, 1590, częściowo odbudowany w 1730 r. spalił się ponownie w 1782 r. Przebudowany w duchu neogotyku w 1860 i 1909 r. Od 1933 r. z przerwą w czasach PRL (1950-1992) własność kurii biskupiej chełmińskiej, od 1992 r. toruńskiej. Obecnie działa tu Diecezjalne Centrum Kultury, a zamek można zwiedzać. Zamek kamienno-ceglany położony jest na wysokiej krawędzi pradoliny Wisły, składa się z zamku głównego założonego na planie nieregularnego pięcioboku otoczonego międzymurzem i fosą oraz prostokątnego przedzamcza. Zamek główny jest dwuskrzydłowy i posiada obszerny dziedziniec otoczony murem obwodowym z bramką z terakotowym figuralnym reliefem z 2. poł. XIII w. Jest on wybitnym dziełem plastyki ceramicznej w Europie przełomu XIII i XIV w. Dzieło to jest najstarszą zachowaną płaskorzeźbą w tej części Polski. Jej treść - nie rozszyfrowana pewnie - jest interpretowana jako scena wjazdu Chrystusa do Jerozolimy lub postać wielkiego mistrza krzyżackiego w towarzystwie rycerzy.
W czasie badań archeologicznych w 2017 r. odkryto tu pozostałości grodu z czasów kultury łużyckiej (1400 - 300 lat p.n.e.). Więcej tutaj.
|
Oprac. Arkadiusz Skonieczny
Data publikacji: 25-10-2008
Ostatnia modyfikacja 14-12-2017 12:50
