en
POLECAMYDotknij Gotyku w Toruniu
POLECAMYZrób samodzielnie pierniki
POLECAMYZWIEDŹ TORUŃ Z KUFLEM PIWA!
POLECAMYPOZNAJ WIELKĄ TWIERDZĘ TORUŃ

Służewo

 
 
Dwanaście km na zachód od Ciechocinka położone jest Służewo (31 km na południe od Torunia).
 
Wieś w XIII w. należała do kujawskiego rodu Pomianów, wzmiankowana w 1286 r. jako komora celna księstwa inowrocławskiego. Przez Służewo przebiegały ważne szlaki handlowe z hanzeatyckiego Torunia: do Wrocławia, Lwowa, Krakowa.
Pewne przesłanki pozwalają na datowanie praw miejskich Służewa przed 1339 r., co czyniłoby je jednym z najstarszych na Kujawach miast szlacheckich. Według źródeł z XV w. wynika, że prawa miejskie Służewo uzyskało przed 1430 r., a utraciło je w 1867 roku.
 
W XV i XVI wieku było własnością Służewskich, następnie (przed 1685 r.) Niemojewskich. W czasie potopu szwedzkiego znacznie zniszczone, a rozmiaru klęski dopełnił pożar miasta w 1668 r., w 1670 r. miasto zamieszkiwało tylko 220 osób.
 
W wyniku rozbiorów Polski, Służewo początkowo znalazło się w granicach Królestwa Prus (1793–1807). W latach 1807–1815 w granicach Księstwa Warszawskiego, a następnie w zaborze rosyjskim. W tym czasie, w 1827 r. ulokowano tu komorę celną i urząd graniczny na granicy prusko-rosyjskiej, co spowodowało ożywienie miasteczka.
 
W początkowym okresie rozbiorów Służewo było miastem prywatnym nadal należącym do Niemojewskich. Rodzina Niemojewskich została ukarana za uczestnictwo w insurekcji kościuszkowskiej w 1794 r., m.in. konfiskatą Służewa. Służewo stało się wtedy tzw. miastem narodowym, wystawionym na sprzedaż aukcyjną. Najprawdopodobniej w ten sposób stało się własnością rodu Wodzińskich. W 1811 r. właścicielem miasta był Antoni Wodziński, który prawdopodobnie odnowił dawny pałac Niemojewskich oraz miejscowy kościół. Z kolei Maria Wodzińska, córka Wincentego, to młodzieńcza miłość Fryderyka Chopina. W latach 30. XIX w. przebywała z rodziną w Genewie, gdzie poznała wielu przedstawicieli świata kultury i sztuki, m.in. Juliusza Słowackiego, na którym wywarła duże wrażenie. Przebywając w Dreźnie poznała Fryderyka Chopina. W 1836 r. zaręczyli się, lecz rodzina nie wyraziła zgody na ślub. Po powrocie do kraju zamieszkała w Służewie.
 
W poł. XIX w. Służewo upada, podobnie jak jego właściciele - Wodzińscy. Powodem była niekorzystna sytuacja ekonomiczna, hulaszcze życie Wincentego Wodzińskiego, liczne konflikty militarne, w końcu uwłaszczenia chłopów i mieszczan. Po tym, jak Wodzińscy nie zgodzili się na budowę linii kolejowej z Warszawy do Torunia przez swoje grunta, inwestycję tę poprowadzono w 1860 r. przez sąsiedni Aleksandrów Kujawski. Przeniesieno tam też placówki graniczne. To ostatecznie spowodowało upadek Służewa na rzecz rozwoju Aleksandrowa.
Za udział w powstaniu styczniowym rodzina Wodzińskich została zdegradowana, a Służewo w 1867 r. traci prawa miejskie.
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 r., Służewo znalazło się w granicach II Rzeczypospolitej (województwo warszawskie, od 1938 r. województwo pomorskie, powiat nieszawski z siedzibą w Aleksandrowie Kujawskim).

Miejscowość jest ciekawa przede wszystkim z powodu cennego kościoła św. Jana Chrzciciela, gotycko-renesansowego z 1560 roku, zbudowanego z fundacji właściciela, wojewody brzesko-kujawskiego Jana Służewskiego na miejscu wcześniejszego. Kościół pseudodwunawowy z prosto zamkniętym prezbiterium, przy którym dobudówka mieszcząca emporę i lożę kolatorską. Wnętrze nakryte: w nawie sklepieniem żebrowym wspartym na dwóch filarach, w prezbiterium kolebkowym z lunetami. Wystrój wnętrza secesyjny z około 1900 roku. Rzeźby i obrazy z XVI-XVIII wieku. Późnogotyckie drzwi z około 1560 roku.

Zachował się w Służewie też park krajobrazowy pozostały po założeniu pałacowym. Pałac barokowy z 1683 r. rozebrano niestety po pożarze w 1945 r.
 
Oprac. Arkadiusz Skonieczny
 
drukuj  poleć artykuł
Ostatnia modyfikacja 15-08-2016 22:15
Booking.com

Twoja wycieczka

W Twojej wycieczce znajdują się miejsca:

    Sonda

    Które miejsca w okolicy planujesz odwiedzić będąc w Toruniu (max 3):