Pomniki Mikołaja Kopernika
Oprócz najsławniejszego pomnika Mikołaja Kopernika w Toruniu, jego pomniki istnieją także w różnych państwach świata (m.in. Brazylia, Bułgaria, Francja, Kostaryka, Meksyk, Niemcy, USA, Włochy), a także w innych miastach Polski. Poniżej przedstawiono polskie pomniki Kopernika, znajdujące się poza Toruniem:
Frombork - miasto związane z Kopernikiem, który w latach 1510-1516 i 1522-1543 prowadził tu swoje prace i napisał dzieło "De revolutionibus...", zmarł w 1543 roku i został pochowany w katedrze.Pamięć astronoma uczczono tablicą pamiątkową z portretem, mieszczącą się w katedrze, ufundowaną w 1735 roku przez kapitułę fromborską.
Grudziądz - w mieście tym Kopernik na jednym z sejmików generalnych Prus Królewskich przedstawił wystąpienie na temat reformy pieniądza. Fakt ten upamiętnia tablica pamiątkowa z 1959 roku odsłonięta na kamienicy nr 3/5 w Rynku Głównym. W 1972 roku odsłonięto natomiast skromny pomnik Kopernika przed kościołem przy ul. Starorynkowej.
Kraków - związany z Kopernikiem poprzez jego studia na Akademii Krakowskiej w latach 1491-1495, po latach chlubiącej się swoim studentem.Najwcześniejszy pomnik w Krakowie pochodzi z 1820 roku i został ufundowany przez ks. Dubieckiego na frontowej ścianie oficyny jego kanonii na Stradomiu. Drugi pomnik-popiersie Kopernika w Krakowie powstał w 1823 roku, fundacji ks. S. Sierakowskiego, projektu Stachowicza, ustawiony w kościele akademickim św. Anny. W 1872 roku powstał posąg autorstwa W. Gadomskiego, ustawiony w gmachu Akademii Umiejętności.
W 1900 roku, przy okazji uroczystości 500. rocznicy odnowienia Uniwersytetu Jagiellońskiego, powstał kolejny, największy z dotychczasowych, pomnik Kopernika, wyjątkowe dzieło artystyczne rzeźbiarza C. Godebskiego, który przedstawił Kopernika jako młodzieńca w stroju średniowiecznego scholara, trzymającego w ręku globus. Pomnik stanął na dziedzińcu Collegium Maius, w 1953 roku został przeniesiony na Planty, gdzie stoi przed gmachem Uniwersytetu.
Krosno - pomnik Kopernika wg proj. miejscowego artysty St. Kochanka stoi przed budynkiem I Liceum Ogólnokształcącego. Został odsłonięty w 1973 roku, w ramach obchodów Roku Kopernikańskiego (500. rocznicy urodzin).
Olsztyn - w tym mieście, w latach 1516-1519 i 1520-1521 Kopernik był administratorem dóbr kapituły warmińskiej, prowadził także obserwacje astronomiczne.Skromny pomnik M. Kopernika odsłonięto kilkanaście miesięcy po wyzwoleniu Olsztyna w 1945 roku w bliskim sąsiedztwie zamku, nad Łyną.
Natomiast w 2003 roku odsłonięto kolejny pomnik - ławkę z Kopernikiem przy ul. Zamkowej wg proj. U. Szmyt. Kopernik ubrany jest w długą szatę z kołnierzem, w dłoniach trzyma astrolabium i zwój notatek.
Warszawa - pomnik warszawski odsłonięto 11. maja 1830 roku. Historia powstania pomnika związana jest z pomnikiem M. Kopernika w Toruniu, który ufundować postanowiła przebywająca tu w 1809 roku Rada Stanu Księstwa Warszawskiego ze Stanisławem Staszicem na czele. Włączenie Torunia w 1815 roku w granice Prus pokrzyżowało jednak plany i pomnik postanowiono zrealizować w Warszawie. Podstawą jego funduszu były w znacznej części składki zebrane na pomnik toruński. Projekt pomnika wykonał duński rzeźbiarz B. Thorwaldsen, który przedstawił Kopernika w pozycji siedzącej, ubranego w togę akademicką, z oczyma wzniesionymi w górę, trzymającego w lewej ręce astrolabium, w prawej cyrkiel. Pomnik ustawiono przed gmachem Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Krakowskim Przedmieściu.
Wieliczka - pomnik Kopernika odsłonięto w 1973 roku w Komorze Mikołaja Kopernika w kopalni soli. Pomnik wyrzeźbił w bryle soli artysta-rzeźbiarz Władysław Hapek. Mikołaj Kopernik najprawdopodobniej zwiedzał kopalnię, co przypomina rzeźba umieszczona w tej komorze w 500-lecie urodzin wielkiego polskiego astronoma.
Wrocław - pomnik projektu L. Podsiadłego, odsłonięty w 1974 roku przy ul. Wierzbowej. Starszym obiektem pomnikowym Kopernika we Wrocławiu jest tablica pamiątkowa w kościele św. Krzyża, upamiętniająca otrzymaną przez Kopernika kanonię-scholasterię w 1501 roku.
Chorzów - pomnik z 1964 r. stoi w Wojewódzkim Parku Kultury i Wypoczynku, koło planetarium. Autorem rzeźby jest Jerzy Bandura (1915-1987), rzeźbiarz i grafik, profesor ASP w Krakowie. Rzeźba o wysokości 4 m, wykonana w granicie, przedstawia postać stojącą na płaskiej, okrągłej platformie. Artysta wyeksponował ręce, trzymające kulę ziemską i twarz, zwróconą ku niebu. Sylwetka wyrasta wprost z ziemi a kształtem swym przypomina wskazówkę zegara słonecznego. Pomnik, wraz z placem, na którym został usytuowany i planetarium stanowią jedną całość architektoniczną.Za projekt tego pomnika autor otrzymał Nagrodę Artystyczną m. Krakowa w roku 1955.
Łódź - popiersie Mikołaja Kopernika znajduje się przed Szpitalem im. Mikołaja Kopernika w Łodzi. Autorką rzeźby jest Jadwiga Janus, pomnik odsłonięto w 2002 r.
Piotrków Trybunalski - pomnik z brązu o wysokości 1,5 m (figura) został odsłonięty w 1973 r. wg proj. Ludwiki Kraskowskiej-Nitschowej.7 grudnia 1512 r. w Piotrkowie Mikołaj Kopernik wziął udział w podpisaniu układu zwanego piotrkowskim, regulującego obsadę warmińskiej stolicy biskupiej.
Ostatnia modyfikacja 19-09-2012 21:39
