Kamienica Pod Herkulesem (Pod Atlantem; ul. Ducha Św. 3)

Stare Miasto, ul. Ducha Św. 3

Obecna funkcja: parter: kawiarnia, piętra: mieszkania

 

Jest to ciekawa architektonicznie kamienica z 1890 r., jeden z cenniejszych przykładów architektury historyzmu w Toruniu. Stoi na miejscu (i na piwnicach) wcześniejszego domu z XVI w., zamieszkiwanego przez piwowarów, który uległ pożarowi na pocz. XIX w. Na miejscu tego rozebranego domu w 1890 r. obecną kamienicę postawił Franz Zährer - jeden z prężniej działających przedsiębiorców toruńskich tego czasu, zajmujący się handlem wyrobami żelaznymi, stalowymi, miedzianymi, hurtowo i detalicznie. Oferował m.in. sprzęty domowe i kuchenne, kasy pancerne dla ochrony drogocenności, garnki i brytfanny, sztućce, scyzoryki, wagi osobowe i do listów, klatki dla ptaków, siatki do drobiu, zlewy kuchenne, bezzapachowe klozety, klamki, ćwieki budowlane wszelkich wymiarów, także asortyment taki, jak: odlewane kolumny żelazne, szyny kolejowe, ołowiane rury wodociągowe, pompy itd.

Kamienica ma bogatą formę neorenesansową (manierystyczną) wg proj. toruńskiego architekta Georga Sopparta (ur. 1854), projektującego wiele budowli na Bydgoskim Przedmieściu - prestiżowej wówczas dzielnicy Torunia.
W głównej fasadzie kamienicy od ul. Ducha Św. w części powyżej parteru uwagę zwraca międzyokienny atlant (Herkules) w postaci mężczyzny podtrzymującego barkami gzyms nadokienny. Powyżej niego umieszczono kartusz rollwerkowo-okuciowy z inicjałem nazwiska właściciela, objęty liśćmi akantu przeplecionymi przez poziome listwy ornamentu okuciowego. Na pierwszym piętrze kamienicy znajdowało się mieszkanie Zährerów.
Ornamentyka fasady na poziomie 2. piętra jest bardzo uboga; tutaj zamieszkiwała służba.
Natomiast w części między parterem a 1. piętrem widnieje oryginalnie zachowany szyld - szklana tablica "3 Franz Zährer 3", odsłonięta w czasie remontu w 2012 r.

Wejście do części mieszkalnej dla rodziny Zährerów (kondygnacje powyżej parteru) znajdowało się od ul. Rabiańskiej.
Do fachu Zahrera nawiązuje płaskorzeźba umieszczona na bocznej ścianie kamienicy (od ul. Rabiańskiej) z symboliczną sceną pracy w kuźni.

 

     

 

Oprac. Arkadiusz Skonieczny

Data publikacji: 22-08-2017