Toruń TOP

Największe atrakcje turystyczne Torunia i okolicy

Jesteś w: Strona główna

Kolejne sensacje archeo w Toruniu

Na podwórku średniowiecznej kamienicy przy ul. Kopernika 15 (Muzeum Dom Kopernika) w czasie prowadzonych prac archeologicznych odsłonięto doskonale zachowany duży fragment ścian drewnianego domostwa datowany wstępnie na XIII - XIV w. To są być może pozostałości zabudowy mieszkalnej lub warsztatowej z początkowego okresu Torunia lokacyjnego, translokowanego w 1236 r. na obecne miejsce z pierwotnej lokalizacji znajdującej się w dzisiejszym Starym Toruniu. Jednak również pozostałości te mogą być świadectwem osadnictwa sprzed translokacji miasta.

Zabudowa, której resztki teraz odkryto umiejscowiona była inaczej względem obecnego średniowiecznego układu ulic i parcel tej części Torunia - budynek prawdopodobnie zorientowany był na osi wschód–zachód, czyli prostopadle do obecnego układu kamienicy i oficyn, stojących na osi północ–południe; również XV-wieczny mur graniczny między parcelami (13 i 15 przy ul. Kopernika) zbudowano nad tą wcześniejszą drewnianą zabudową (z tego powodu ma on niski fundament, co powoduje jego słabą stabilność, pęknięcia i przechylanie się w stronę wschodnią).

To drewniana konstrukcja wzniesiona w technice wieńcowej, z niezwykle dobrze zachowanym węgłem łączonym „na zakładkę”. Jednocześnie jest to doskonale zachowany relikt wczesnej zabudowy toruńskiej, najlepiej zachowany ze wszystkich dotąd znanych. Wysokość ścian odkrytej konstrukcji ma ok. 2 m.

Odkrywane pozostałości budynku wraz z odsłanianym bezpośrednim sąsiedztwem dają kontekst zabudowy całościowej, w skład której wchodzą też pozostałości zagrody dla zwierząt.

To wszystko powoduje, że odkrycie to jest niezwykle unikatowe i cenne, wręcz sensacyjne, dające bogate dowody XIII-wiecznej zabudowy miejskiej Torunia.

Muzeum planuje konserwację, zabezpieczenie i badania znalezisk. Fragmenty drewna zostaną poddane badaniom dendrochronologicznym, co pozwoli na precyzyjne określenie ich wieku, a więc także na stworzenie bardziej szczegółowej chronologii zabudowy tego miejsca. Następnie wstępne plany przewidują stworzenie tu stałej ekspozycji muzealnej.

Choć nie były to inwestycje zaplanowane na ten etap rozwoju Domu Mikołaja Kopernika, pojawienie się tak wyjątkowych znalezisk – a także konieczność przeprowadzenia prac stabilizujących oficyny i XV-wieczny mur graniczny – sprawiają, że niezbędne staje się rozszerzenie zakresu działań o stworzenie nowej przestrzeni ekspozycyjnej prezentującej najstarsze drewniane relikty Torunia.

Poprzednia wiadomość o tutejszych badań archeologicznych >>>

Już wcześniej odkrywano w bezpośrednim sąsiedztwie podobne pozostałości zabudowy drewnianej, które wiązać można z powstaniem około XII-XIII w. przedlokacyjnej osady od strony zachodniej grodu, który od IX-X w. stał w miejscu dzisiejszych ruin zamku krzyżackiego. Osada ta sięgała po obecną ul. Ducha św. lub ul. Piekary. Wg Z. Nawrockiego (1986 r.) jednym z ciągów komunikacyjnych tej osady przedlokacyjnej była droga od ww. grodu śladem ob. ul. Ciasnej – św. Jana – Rabiańskiej. W tym czasie powstawała zabudowa drewniana o konstrukcji zrębowej, której pozostałości już kilkadziesiąt lat temu odkryto przy ul. Kopernika 15 (Dom Kopernika), Rabiańskiej 16/18, Ducha św. 8/12. Domy o konstrukcji zrębowej miały zwykle niewielkie rozmiary – ok. 8-10 m².

Osada ta miała nieregularny układ przestrzenno-komunikacyjny i mogła powstać w latach po 1220 r., tj. po zniszczeniu grodu przez najazd Prusów lub wcześniej, skoro w 1997 r. ślady warstwy osadniczej z końca XII w. odkryto przy Ratuszu Staromiejskim.

Pozostałości przedlokacyjnej drewnianej zabudowy przy ul. Kopernika 15 zostały po lokacji miasta przykryte ulicą (też o konstrukcji drewnianej) na osi północ-południe. Zachowany fragment szerokości nawierzchni tej ulicy, który kilkadziesiąt lat temu został odkryty miał szerokość ok. 2,5 m.

Odkryte natomiast obecnie dobrze zachowane pozostałości drewnianej konstrukcji usytuowane są również w osi północ-południe.

data publikacji: 20-11-2025