Toruński Serwis Turystyczny
Bramy
Bramy miejskie stanowiły bardzo ważny element średniowiecznych murów obronnych, usytuowane u wylotu najważniejszych ulic umożliwiały zewnętrzną komunikację miasta oraz stanowiły element obronny.
Spośród średniowiecznych dawnych 13 lub 14 bram toruńskich (8 staromiejskich, 5 lub 6 nowomiejskich - patrz tutaj) do dziś zachowały się jedynie 3. Pozostałe bramy zostały rozebrane w większości w drugiej połowie XIX wieku wraz z większością murów miejskich, w celu pozyskania nowych terenów budowlanych i komunikacyjnych. Te zachowane znajdują się nad Wisłą. Z kolei na początku XX wieku powstała nowa quasi brama - Łuk Cezara.
Należy jednak podkreślić, że liczba 12 (lub 13) bram była stosunkowo dużą, zwłaszcza porównując z Krakowem, gdzie było ich jedynie 8, natomiast przeciętne średniowieczne miasto posiadało ok. 4 bram.
Spośród średniowiecznych dawnych 13 lub 14 bram toruńskich (8 staromiejskich, 5 lub 6 nowomiejskich - patrz tutaj) do dziś zachowały się jedynie 3. Pozostałe bramy zostały rozebrane w większości w drugiej połowie XIX wieku wraz z większością murów miejskich, w celu pozyskania nowych terenów budowlanych i komunikacyjnych. Te zachowane znajdują się nad Wisłą. Z kolei na początku XX wieku powstała nowa quasi brama - Łuk Cezara.
Należy jednak podkreślić, że liczba 12 (lub 13) bram była stosunkowo dużą, zwłaszcza porównując z Krakowem, gdzie było ich jedynie 8, natomiast przeciętne średniowieczne miasto posiadało ok. 4 bram.
Spośród wszystkich bram toruńskich dwie wyróżniały się swoją szerokością i przysadzistą formą. Do takich bram typu flandryjskiego należały: Brama Paulerska, nadbudowana w kształcie 8-boku w pierwszej połowie XIV wieku oraz zachowana do dziś Brama Ducha św. (Klasztorna).
i
i
Brama Ducha św. |
Brama Mostowa |
Brama Żeglarska |
 |
 |
 |
|
Brama Starego Miasta.
Zwana też Klasztorną.
Stoi u wylotu ul. Ducha Św., pochodzi z pierwszej połowy XIV wieku, typu flandryjskiego (szeroka, przysadzista forma).
Niegdyś prowadziła na nadwiślańskie nabrzeże, do przedmieścia Rybaki i nie istniejącego już szpitala (stąd nazwa) i Kościoła Ducha św. Benedyktynek (stąd nazwa) wraz z klasztorem (stąd nazwa), stojących tuż obok. Obok bram Żeglarskiej, Łaziennej i Mostowej stanowiła najważniejszy punkt obronny na odcinku nadwiślańskim, a jednocześnie była jedną z czterech bram prowadzących na nabrzeże portowe. Dziś stanowi doskonały przykład funkcji obronnej średniowiecznych bram miejskich.
Więcej o Bramie Ducha Św. tutaj.
|
Brama Starego Miasta.
Stoi u wylotu ul. Mostowej; została zbudowana w 1432 roku przez budowniczego miejskiego, Hansa Gotlanda, na miejscu dawniejszej, podobnej do Bramy Żeglarskiej. Nazwę wzięła od mostu wiślanego, do którego prowadziła (wcześniej nazywała się Promową lub Przewoźną, od promu pływającego na przeciwny brzeg).
Brama Mostowa, będąca najmłodszą, różni się od innych bram toruńskich okrągłymi narożnikami oraz wprowadzonym oblankowaniem szczytu. Brama pełniła poważne funkcje militarne i była przystosowana do ognia artyleryjskiego. Na bramie zachowały się metalowe tablice, na których umieszczono informacje o najwyższych stanach wody na Wiśle od XVI do XIX wieku.
Więcej o Bramie Mostowej tutaj.
|
Brama Starego Miasta.
Stoi u wylotu ul. Żeglarskiej, pochodzi z XIII / XIV wieku, zachowała się tylko fragmentarycznie - w XIX w. została gruntownie przebudowana; prowadziła na dawne nabrzeże portowe.
W przeszłości pełniła ważną rolę i funkcje reprezentacyjne; tutaj ceremonialnie witano najdostojniejszych gości, w tym niemal wszystkich królów polskich, odwiedzających Toruń. Tutaj rozpoczynała się toruńska Via Regia (Droga Królewska). Pierwszym z królów był Władysław Jagiełło, który odwiedził Toruń w 1404 i 1410 r. Po przejściu przez bramę każdorazowo król udawał się na mszę św. do kościoła Świętojańskiego i dalej do Ratusza Staromiejskiego, gdzie rezydował w Sali Królewskiej. Zwyczaj taki utrzymał się do XVIII w. Jedynie Jan Kazimierz z królową Ludwiką Marią wjechali uroczyście konno z orszakiem do Torunia przez Bramę Starotoruńską.
W średniowieczu na nabrzeżu portowym przed Bramą znajdowały się ramy sukienne do wykańczania sukna flandryjskiego (>>>).
Więcej o Bramie Żeglarskiej tutaj.
|
Niestety żadnej z bram miasto nie udostępnia do zwiedzania.
Zobacz też: Powszechny zwyczaj zamykania bram miejskich na noc istniał już od XIII w. Sygnalizowano to długim dzwonieniem o zmierzchu. Wszyscy znajdujący się w nocy w obrębie murów zostawali więc odizolowani od świata, gdyż strażnicy na noc oddawali klucze wybranemu przedstawicielowi Rady miejskiej. Nikomu bram nie otwierano, nikt nie mógł wtedy wejść do miasta, ani je opuścić. To miało zapewnić poczucie bezpieczeństwa.
Arkadiusz Skonieczny
